ΕΒΕ Ηλείας: Υπόμνημα σε Κατσιφάρα με προτάσεις ενίσχυσης μικρών επιχειρήσεων

Αναλυτικές και εξαιρετικώς τεκμηριωμένες προτάσεις για την ενίσχυση  των Μικρών Επιχειρήσεων έστειλε μετά από προσεχτική μελέτη και διερεύνηση όλων των ειδικότερων

παραμέτρων το Επιμελητήριο Ηλείας στον Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδος κ. Απόστολο Κατσιφάρα.

Στο σχετικό υπόμνημα παρουσιάζονται και οι θέσεις του ΕΒΕ για το νέο πρόγραμμα του Υπ.Ανάπτυξης, περιλαμβάνοντας σημαντικές επισημάνσεις του Προέδρου του Επιμελητηρίου κ. Κώστα Νικολούτσου, που αφορούν μεταξύ άλλων την αξιοποίηση ευρωπαικών πόρων σε μορφή κεφαλαίων κίνησης, την πριμοδότηση επενδυτικών σχεδίων πληγέντων επιχειρήσεων του νομού την μείωση του ποσού της ιδίας συμμετοχής και την καταβολή σημαντικής προκατοβολής ώστε να υπάρξουν άμεσες λύσεις για τις επιχειρήσεις. Ολόκληρο το υπόμνημα έχει ώς εξής:

Τα προγράμματα ενίσχυσης μικρών επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ και του Αναπτυξιακού Νόμου τα τελευταία δύο χρόνια έχουν καθυστερήσει σημαντικά, ήταν ελάχιστα στον αριθμό και ακόμα και εκείνα που εφαρμόζονται έχουν σημαντικές αστοχίες. Το γεγονός ότι διανύουμε μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική συγκυρία και οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να καλύψουν την ιδία συμμετοχή τους είναι μια πραγματικότητα, η οποία όμως δεν μπορεί από μόνη της να δικαιολογήσει τις αστοχίες και καθυστερήσεις.  Ειδικότερα στην Ηλεία οι φυσικές καταστροφές που έχουν πλήξει την περιοχή δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο το ήδη επιβαρυμένο επιχειρηματικό περιβάλλον. Το Επιμελητήριο Ηλείας έχει επανειλημμένως καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις, τόσο για την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων του ΕΣΠΑ, όσο και για την ενίσχυση των πληγέντων επιχειρήσεων από τις πρόσφατες θεομηνίες. Με το σημείωμα αυτό υπενθυμίζουμε κάποιες από τις προτάσεις αυτές, ενώ παρουσιάζουμε και τις θέσεις μας σχετικά με το νέο πρόγραμμα ενίσχυσης μικρών επιχειρήσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης.   

1.    Βελτίωση δράσεων που τρέχουν
Η πρόταση του Υπουργείου για την εκχώρηση πόρων από τα ΠΕΠ με στόχο την εφαρμογή δράσης ενίσχυσης επενδυτικών σχεδίων μικρών επιχειρήσεων έχει θετικά στοιχεία, ωστόσο είναι σημαντικό επίσης το Υπουργείο να λάβει υπόψη του τις προτάσεις που υποβάλλουν τα Επιμελητήρια για την βελτίωση των προγραμμάτων που ήδη τρέχουν ανεπιτυχώς και στερούν σημαντικούς πόρους από την αγορά.

Το Επιμελητήριο Ηλείας έχει επανειλημμένως αναδείξει το θέμα της αναποτελεσματικότητας του ΕΤΕΑΝ και του JEREMIE, για τα οποία ταμεία έχουν εκταμιευτεί από το ΕΣΠΑ πάνω από 600 εκ ευρώ αλλά και το ζήτημα της παράτασης των δανείων του ΤΕΜΠΜΕ καθώς και την παράταση των πυρόπληκτων δανείων.   

Α) Σχετικά με το ΤΕΜΠΜΕ και τα προγράμματα του 2009, έχουμε ζητήσει τη διευκόλυνση της αποπληρωμής των δανείων αυτών με παράταση της διάρκειας τους σε έξι ή οχτώ χρόνια, ώστε να μειωθεί το ύψος των εξαμηνιαίων δόσεων ή την παροχή περιόδου χάριτος για τουλάχιστον δύο δόσεις. Μια τέτοια λύση, την οποία προκρίνουν και οι ίδιες οι τράπεζες, θα δώσει ανάσα σε 60.000 επιχειρήσεις και θα αποτρέψει σημαντικές καταπτώσεις δανείων προς όφελος, τόσο του Ελληνικού Δημοσίου, όσο και των τραπεζών.

Β) Σχετικά με το ΕΤΕΑΝ και την πρωτοβουλία JEREMIE έχουμε επισημάνει ότι βασική αστοχία των δράσεων αυτών είναι οι υπερβολικές εξασφαλίσεις που απαιτούν οι τράπεζες και πολλές φορές φτάνουν το 140% του δανείου βάσει των συμβάσεων που έχουν υπογράψει οι τράπεζες.

Ωστόσο,  η λογική των προγραμμάτων αυτών είναι, οι τράπεζες να συν-επενδύουν δικά τους κεφάλαια με κεφάλαια του ΕΣΠΑ, άρα στη πράξη ζητούν πολλαπλάσιες εξασφαλίσεις σε σχέση με το ρίσκο που αναλαμβάνουν Οι απαιτήσεις αυτές δεν συνάδουν με τη στοχοθέτηση των προγραμμάτων αυτών που δεν είναι άλλη από την στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας.

Γ) Επίσης ένα κρίσιμο ζήτημα για τη περιοχή της Ηλείας παραμένει η παράταση των δανείων των πυρόπληκτων επιχειρήσεων, που αντιμετωπίζουν πολλαπλάσια προβλήματα και λόγω της οικονομικής κρίσης.

2. Προτάσεις επί του νέου προγράμματος ενίσχυσης επιχειρήσεων

Α) Κεφάλαιο Κίνησης
Το νέο πρόγραμμα ενίσχυσης επιχειρήσεων αναφέρεται στην ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων. Είναι γνωστό άλλωστε, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν παρεκκλίνει ποτέ από την λογική ότι οι Ευρωπαϊκοί πόροι είναι αμιγώς αναπτυξιακοί και άρα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση μόνο επενδυτικών έργων.

Ωστόσο στην οικονομική συγκυρία που διανύουμε, οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές και η φιλοσοφία των προγραμμάτων πρέπει να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Είναι ενδεικτικό άλλωστε, ότι η τρέχουσα προγραμματική περίοδος σχεδιάστηκε το 2006 όταν κανείς δεν μπορούσε ούτε καν να φανταστεί τι θα επακολουθήσει.

Οι προσαρμογές που έγιναν μετά την κορύφωση της κρίσης, όπως η αύξηση του ορίου de minimis και η αλλαγή των ποσοστών συγχρηματοδότησης ήταν τελικά ήσσονος σημασίας μπροστά στο μέγεθος των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις.   

Στο πλαίσιο αυτό όλες οι οργανώσεις εκπροσώπησης μικρών επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο διεκδικούν την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων σε μορφή κεφαλαίων κίνησης. Υπό τις παρούσες συνθήκες τα κεφάλαια κίνησης μπορούν και πρέπει να θεωρηθούν αναπτυξιακά εργαλεία με την έννοια της επιβίωσης επιχειρήσεων.

Τέτοια προγράμματα μπορεί να έχουν την μορφή επιδοτήσης για αγορές πρώτων υλών για κάλυψη αναγκών λόγω καθυστερημένων επιταγών και λόγω του domino effect γενικότερα. Τα προγράμματα αυτά θα ενίσχυαν υγιείς επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω της αδυναμίας τρίτων.  Είναι χρέος του Υπουργείου να διεκδικήσει τις αλλαγές αυτές σε συνεννόηση και με την Task Force που βρίσκεται στην Ελλάδα και η αρχή θα μπορούσε να γίνει με το συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Β) Στοχοθέτηση
Το Επιμελητήριο Ηλείας θεωρεί ότι, από τη στιγμή που οι πόροι θα εκχωρηθούν από το ΠΕΠ, η Περιφέρεια θα πρέπει να έχει αυξημένη αρμοδιότητα, τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στην εφαρμογή του προγράμματος ώστε να ικανοποιούνται οι τοπικές ανάγκες και προτεραιότητες. 

Για παράδειγμα στη περιοχή μας οι πυρόπληκτες επιχειρήσεις καθώς και εκείνες που υπέστησαν ζημιές από τις πρόσφατες θεομηνίες να πριμοδοτούνται τα επενδυτικά τους σχέδια (σχέδια αποκατάστασης ζημιών) και να λαμβάνουν ενισχυμένη προκαταβολή μετά την έγκριση των σχεδίων τους.

Γ) Ιδία συμμετοχή
Σήμερα ένα από τα βασικά προβλήματα των επιχειρήσεων που θέλουν να προβούν σε επενδύσεις είναι η αδυναμία τους να καλύψουν την ιδία συμμετοχή. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του προγράμματος διευκρινίστηκε ότι η ιδία συμμετοχή θα είναι 25%. Θεωρούμε ότι το ποσοστό αυτό παραμένει υψηλό τη στιγμή μάλιστα που οι επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση.  

Προτείνουμε τη μείωση του ποσοστού ιδίας συμμετοχής και την συνδυαστική χρήση των πόρων του ΕΤΕΑΝ ως εγγυήσεις δανείων που θα προορίζονται για την κάλυψη της συμμετοχής του επιχειρηματία αλλά και τη κάλυψη των αναγκών έναρξης του επενδυτικού σχεδίου (μέχρι να καταβάλει το κράτος την επιδότηση).

Δ) Προκαταβολή
Για να μπορέσει το πρόγραμμα αυτό να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις  στις επιχειρήσεις θα πρέπει να προβλέπει την άμεση καταβολή μεγάλου μέρους της ενίσχυσης ως προκαταβολή και μάλιστα χωρίς τραπεζική εγγυητική, την οποία σήμερα καμία τράπεζα δεν παραχωρεί. Είναι δεδομένο, υπό τις παρούσες  συνθήκες, ότι τέτοιου είδους προγράμματα μπορούν να πετύχουν μόνο με την συνδυαστική χρήση πόρων.

Πιο συγκεκριμένα πρέπει το Κράτος να αξιοποιεί όλα τα όπλα που διαθέτει στη φαρέτρα, ώστε οι πρωτοβουλίες να έχουν αποτέλεσμα. Και στη περίπτωση λοιπόν της τραπεζικής εγγυητικής για την εκταμίευση προκαταβολής θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι πόροι του ΕΤΕΑΝ που παραμένουν αναξιοποίητοι.

Ε) Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και Συνεταιριστικές Τράπεζες.
Τις τελευταίες εβδομάδες ακούμε συχνά να γίνονται αναφορές από Ευρωπαίους αξιωματούχους για την ενίσχυση αναπτυξιακών πόρων μέσω της ΕΤΕΠ. Μάλιστα την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα ο Πρόεδρος της ΕΤΕΠ ανακοίνωσε νέα προγράμματα δανείων και εγγυήσεων ύψους 500 εκ ευρώ για την Ελλάδα.

Εάν αυτά πράγματι ισχύουν. τότε η Περιφέρεια θα πρέπει να ξεκινήσει στενότερη συνεργασία με την Συνεταιριστική τράπεζα τόσο για την αξιοποίηση αυτών των πόρων όσο και για την εφαρμογή του νέου προγράμματος του Υπουργείου.  

Επισημαίνουμε για ακόμη μια φορά ότι από τη στιγμή που οι πόροι εκχωρούνται από το ΠΕΠ, η Περιφέρεια θα πρέπει να έχει την επίβλεψή, αν όχι να αναλάβει εξολοκλήρου την εφαρμογή.  Ένας τρόπος είναι η αξιοποίηση της Συνεταιριστικής τράπεζας που διαθέτει και τη τεχνογνωσία και τη γνώση των προβλημάτων των μικρών επιχειρήσεων