Η άγνωστη πολιτική ιστορία των Ραχών στην Κρέστενα και ο θησαυρός που εξαφανίστηκε

Η βίλα που χάθηκαν οι κεφαλές του Ερμή

Του Γιάννη Σπυρούνη

Σχεδόν άγνωστη είναι η μεγάλη πολιτική ιστορία των Ραχών, του χωριού που αποτελεί την είσοδο του δήμου Ανδρίτσαινας – Κρεστένων και που σήμερα ελάχιστοι είναι οι κάτοικοι γέννημα – θρέμμα που κατοικούν ακόμα εκεί. Κι όμως οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πτυχές της πολιτικής ιστορίας του χωριού αυτού που ξεκινά στα τέλη του 1800 και σβήνει επί της ουσίας μέσα στην Επταετία. Και κάπου εκεί υπάρχει και ένα μυστικό με έναν συλλεκτικό θησαυρό που χάθηκε, με δύο εκδοχές να κυριαρχούν.

Η παρουσία του Ελευθέριου Βενιζέλου στην Ηλεία
Οι Ράχες είναι ένα χωριό που δημιουργήθηκε κυρίως από οικογένειες που έφυγαν από τη Γορτυνία και συγκεκριμένα από την Βυτίνα. Μια από αυτές ήταν του Χρήστου και της Ιωάννας Σταθοπούλου. Στα τέλη του 1800 ο μεγαλέμπορος από την Αρκαδία δημιούργησε την φαμίλια του στις Ράχες και έφερε στον κόσμο πολλά παιδιά, την Κωνσταντίνα, τον Αναστάση, τον Παναγιώτη, την Αγγελική, το Νίκο και τον Αντώνη. Οι περισσότεροι ασχολήθηκαν στην πορεία και όπως τα έφερε η ζωή με την αγροτική παραγωγή, ενώ πιο δραστήριοι φάνηκαν ο Παναγιώτης, ο Αναστάσης και ο Αντώνης. Ο Χρήστος Σταθόπουλος ήταν άλλωστε ο πατέρας – παράδειγμα. Είχε χτίσει στο κέντρο του χωριού ένα αρχοντικό αρκετά μεγάλο για να καλύπτει τις ανάγκες της οικογένειας και όπως αναφέρουν οι περιγραφές των παλιότερων ήταν διακοσμημένο εσωτερικά με εξαιρετικές τοιχογραφίες ιταλών καλλιτεχνών. Στο κατώφλι του σπιτιού δέσποζε ένα άλλο καμάρι της οικογένειας ένα από τα πρώτα αυτοκίνητα στην Πελοπόννησο εκείνη την εποχή ένα Ford και ίσως το μοναδικό τότε στην Ηλεία. Ο δραστήριος έμπορος Χρήστος Σταθόπουλος είχε μεγάλες γνωριμίες και σε εκείνο το σπίτι είχαν φιλοξενηθεί εκλεκτές προσωπικότητες της χώρας στα ταξίδια τους στην Πελοπόννησο. Μεταξύ αυτών και ο Εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος περίπου στις αρχές της δεκαετίας του 1920, με τον οποίο διατηρούσε ισχυρή φιλία. Από τα έξι παιδιά το μικρόβιο της πολιτικής αλλά και του εμπορίου πήρε ο Παναγιώτης Σταθόπουλος. Στην περιοχή ευρύτερα λίγοι παλιοί μπορεί να τον θυμούνται με το όνομα αυτό. Οι περισσότεροι τον γνώρισαν ως «Τατάκη». Σπούδασε στην ανωτάτη εμπορική σχολή της εποχής και αυτό ήταν μόνο η βάση για τα περαιτέρω βήματα. Ασχολήθηκε έντονα με την πολιτική και υπήρξε τότε «κομματάρχης» του βουλευτή και υπουργού Κωνσταντίνου Βουδούρη που είχε εκλεγεί στην επαρχία Ολυμπίας και στο νομό Μεσσηνίας αργότερα, με παρατάξεις του δημοκρατικού τόξου όπως το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα, το Αγροτικό Εργατικό Κόμμα και τελευταία με την Ένωση Κέντρου. Μετά το θάνατό του το 1962 τη σκυτάλη πήρε ο Θανάσης Κανελλόπουλος του οποίου συνεργάτης υπήρξε ο «Τατάκης».

Ο Παναγιώτης "Τατάκης" Σταθόπουλος

Ο θησαυρός και η βίλα του Κόκκινου
Στην περιοχή των Ραχών και κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής, υπήρχαν σχεδόν από την αρχή του αιώνα, δύο βίλες με τα ανάλογα κτήματα. Η μια, η βίλα του Κολοβού, μιας οικογένειας με ρίζες στα Μακρίσια και η δεύτερη και πιο γνωστή η βίλα του Κόκκινου, μιας εύπορης οικογένειας από το Επιτάλιο. Μάλιστα ο Κόκκινος είχε δημιουργήσει μια πέτρινη βρύση – κόσμημα στο δρόμο από τις Ράχες προς τη λίμνη της Αγουλινίτσας που ακόμα στέκει εκεί για να δροσίζει τον ταξιδιώτη… Δυστυχώς όσο και αν ψάξαμε για την ιστορία του ιδιοκτήτη, δεν βρέθηκαν πολλά στοιχεία, παρά μόνο πως η χήρα του που έζησε στη βίλα έως τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ήταν μια πολύ φιλόξενη γυναίκα με πολύ σεβασμό στους ανθρώπους γύρω της, που έφυγε τότε για την Αθήνα, αφήνοντας σε έναν ανιψιό της το κτήμα με τη βίλα. Από τα μέσα του 1950, οπότε και χήρεψε ο «Τατάκης» με δύο παιδιά τα οποία διέμεναν τον περισσότερο καιρό σε συγγενικά τους πρόσωπα, η βίλα τα καλοκαίρια αποτελούσε έναν χώρο έμπνευσης για τον ίδιο. Δίπλα στη λίμνη που ήταν κέντρο για κυνηγούς που αναζητούσαν μπάλιζες και ψαράδες που κυνηγούσαν χέλια, ο «Τατάκης» σχεδίαζε πολλά μεγαλεπίβολα για την περιοχή. Πέρα από την αποξήρανση της λίμνης που είχε στα σκαριά με γερμανική εταιρία, είχε φτάσει σε προχωρημένο επίπεδο συζητήσεων την δημιουργία ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης στα παράλια της περιοχής σε συνεργασία με Ιάπωνες. Σχέδια που για διάφορους λόγους την εποχή εκείνη είτε δεν προχώρησαν είτε διαφοροποιήθηκαν. Ο «Τατάκης» όμως ήταν εκτός από λάτρης της πολιτικής, άνθρωπος του βιβλίου, αλλά και συλλέκτης. Στο σπίτι που έμενε στο χωριό, μα πολύ περισσότερο στο χώρο της βίλας του Κόκκινου, είχε πολλά και σπάνια βιβλία. Μέσα σε αυτά όμως είχε κρύψει ένα μικρό θησαυρό, που λίγοι γνώριζαν στην οικογένεια. Ως φιλοτελιστής, είχε καταφέρει να βρει και να διατηρήσει σε εξαιρετική κατάσταση δύο εξαιρετικά σπάνια γραμματόσημα με την κεφαλή του Ερμή. Επρόκειτο σύμφωνα με πληροφορίες για το μετάλλιο με την κεφαλή του Ερμή, το Ελληνικό γραμματόσημο που σχεδίασε ο Α. Barre και το συνολικό αποτέλεσμα αποτελεί ένα αριστούργημα χαρακτικής τέχνης και είναι ένα εξαιρετικό δείγμα τυπογραφικής εργασίας της εποχής. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του το κατέστησαν εξαιρετικά σπάνιο και πολύ μεγάλης αξίας στους συλλεκτικούς κύκλους. Ήταν από τα πρώτα της σειράς και θεωρείται το σπανιότερο και ακριβότερο ελληνικό γραμματόσημο το οποίο είναι και παγκοσμίως γνωστό. Ο «Τατάκης» είχε τοποθετήσει τα δύο αυτά – σφραγισμένα γραμματόσημα – σε ένα από τα βιβλία της συλλογής του. Μετά το θάνατό του το 1969, άγνωστο πως, τα γραμματόσημα δεν βρέθηκαν. Κατά μία εκδοχή, συγγενικά του πρόσωπα, έκαψαν όλα τα υπάρχοντα του που βρίσκονταν στη βίλα, για να την καθαρίσουν και να την παραδώσουν στους ιδιοκτήτες της. Κατά μια άλλη, κάποιοι πήραν τα συγκεκριμένα βιβλία όταν βρισκόταν στο νοσοκομείο. Αυτό είναι κάτι που δεν το γνωρίζει κανείς από τους απογόνους του και τους εν ζωή συγγενείς του. Ακόμα και τα αδέρφια του που έμειναν πίσω, αλλά και τα παιδιά του ξέρουν πως οι κεφαλές χάθηκαν, είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο. Σήμερα στην περιοχή δεσπόζουν τα πέτρινα ντουβάρια της βίλας και η πέτρινη περίφραξη. Το εσωτερικό έχει καταρρεύσει και οι σημερινοί ιδιοκτήτες διατηρούν το χώρο ως κτήμα. Οι κάτοικοι των Ραχών αλλά και των γειτονικών χωριών έχουν ακουστά μόνο το όνομα της βίλας του Κόκκινου. Την ιστορία η πλειοψηφία τους την αγνοεί και ας είναι πραγματικά μεγάλη…

Στο εσωτερικό της βίλας του Κόκκινου

Εξωτερική άποψη της βίλας του Κόκκινου

Η βρύση του Κόκκινου ξεδιψά ακόμα τους περαστικούς