Σκολίωση - Κύφωση: Συχνές ερωτήσεις από τους γονείς

Του Γιώργου Κουρέα - Ορθοπαιδικού Χειρουργού

Ερώτηση 1η“

Τι ονομάζουμε σκολίωση και κύφωση;

Η σκολίωση και κύφωση είναι και οι δύο παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.

Η μεν σκολίωση αφορά μια τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στο μετωπιαίο πλάγιο και εγκάρσιο επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι όταν εξετάζουμε ένα παιδί για σκολίωση τότε βλέπουμε ότι γέρνει προς τη μία μεριά ότι σκύβει προς τα εμπρός και επίσης ότι ο κορμός του είναι στριμμένος στον επιμήκη άξονα.

Για την κύφωση η παραμόρφωση είναι μόνο στο πλάγιο επίπεδο. Δηλαδή το παιδί σκύβει προς τα μπροστά και η ράχη του έχει αυτό που λέμε “καμπούρα” εμείς το λέμε ήβο.

Ερώτηση 2η

Σε ποια ηλικία πρέπει να παρακολουθούμε τα παιδιά για παραμορφώσεις σπονδυλικής στήλης;

Τα παιδιά, από μικρή ηλικία, πρέπει να τα βλέπει ο παιδίατρος για τυχόν παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.

Ειδικά αν στην οικογένεια υπάρχουν άτομα με σκολίωση η κύφωση τότε ο έλεγχος πρέπει να ξεκινάει από πολύ νωρίς.

Μια πρώτη εξέταση πρέπει να γίνεται περίπου στην ηλικία των πέντε έως έξι ετών. Μεγαλύτερη προσοχή όμως χρειάζεται στην προ εφηβική ηλικία και μέχρι την σκελετική ωρίμανση.

Ερώτηση 3η

Πόσα είδη σκολίωσης υπάρχουν;

• Ιδιοπαθής (συχνότερη 80% όλων των σκολιώσεων)
• Συγγενής    ( το παιδί γεννιέται με σκολίωση)
• Νευρομυϊκή ( παθήσεις του νευρικού ή/και μυϊκού ιστού )
• Νευροινωμάτωση
• Τραυματική – Μεταβολικά νοσήματα ( κατάγματα σπονδύλων  )
• Φλεγμονή ( σπονδυλίτιδα – σπονδυλοδισκίτιδα)
• Όγκοι  
• Λειτουργική  ( ανισοσκελία – συγγενές εξάρθρημα ισχίου )

Ερώτηση 4η

Πως μπορεί ο γονέας να καταλάβει αν το παιδί του έχει σκολίωση η κύφωση;

Μερικές φορές η παραμόρφωση είναι προφανής και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ικανότητα. Άλλες πάλι φορές η παραμόρφωση είναι μικρή και δυσδιάκριτη. Σε γενικές γραμμές οι γονείς μπορούν να δουν: Ασυμμετρίες στον ώμο. Διάφορα στο μήκος των σκελών. Διαφορές στην καμπυλότητα του κορμού ίδιος στο ύψος της οσφυϊκής μοίρας. Κλίση του κορμού σε όρθια θέση προς μία η άλλη κατεύθυνση.

Οι γονείς εύκολα συνήθως βλέπουν ότι το παιδί τους σκύβει. Είναι πολύ πιο δύσκολο να καταλάβουν ότι το παιδί έχει σκολίωση. Όταν ένα παιδί σκύβει μπορεί να έχει κύφωση μπορεί όμως να έχει και σκολίωση.

Ερώτηση 5η

Ποιες εξετάσεις τεκμηριώνουν την διάγνωση της σκολίωσης ή της κύφωσης;

Τόσο η σκολίωση όσο και η κύφωση είναι διαγνώσεις που εύκολα μπορούν να τεθούν με την κλινική εξέταση. Η ακριβής μέτρηση σε μοίρες της σκολίωσης και της κύφωσης γίνεται με ακτινογραφίες Υπάρχουν όμως όργανα, όπως το σκολιόμετρο και το κυφόμετρο, τα οποία μπορούν με αρκετή ακρίβεια να προσεγγίσουν την μέτρηση που παίρνουμε με την ακτινογραφία

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να καθιερώνεται μέτρηση με φασματογράφο που δεν είναι ακτινολογική εξέταση αλλά μία φωτογραφία. Η εξέταση αυτή μας δίνει την δυνατότητα να απεικονίσουμε τρισδιάστατα την σπονδυλική στήλη του ασθενούς. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε το τρόπο με τον οποίο έχει παραμορφωθεί η σπονδυλική στήλη. Μπορούμε να κάνουμε μετρήσεις σε μοίρες. Μπορούμε επίσης να κάνουμε διορθώσεις , κυρίως για ανισοσκελία, και να ελέγχουμε το αποτέλεσμα χωρίς να ακτινοβολούμε τον ασθενή.

Ερώτηση 6η

Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η θεραπεία της σκολίωσης και κύφωσης;

Η θεραπεία της σκολίωσης είναι σχετικά δύσκολη καθώς είναι παραμόρφωση τρισδιάστατη, Δεν αρκεί μόνο να «σπρώξεις» τον κορμό προς μία κατεύθυνση για να διορθωθεί η παραμόρφωση. Πρέπει στην ουσία να  “ξεστρίψουμε” τον ασθενή. Όσο μεγαλύτερη είναι η στροφική παραμόρφωση του κορμού τόσο πιο δύσκολη είναι η πραγματική διόρθωση της παραμόρφωσης.

Αντιθέτως η θεραπεία της κυφώσης είναι τεχνικά πιο εύκολη διότι η παραμόρφωση γίνεται σε ένα μόνο επίπεδο. Ειδικά αν η έναρξη της θεραπείας γίνει έγκαιρα τότε το κύρτωμα διορθώνεται πολύ πιο εύκολα.

Ερώτηση 7η

Οι ακτινογραφίες επιβαρύνουν με ακτινοβολία την υγεία του παιδιού; Είναι δικαιολογημένη η ανησυχία το γονέων;

Σαφέστατα δεν είναι σωστό να γίνονται αναίτια ακτινογραφίες. Η υποψία μόνο της ύπαρξης σκολίωσης ή κύφωσης  δεν δικαιολογεί ακτινογραφία. Υπάρχουν κλινικά κριτήρια τα οποία βάζουν την ένδειξη για το αν πρέπει ή όχι να γίνει ακτινολογικός έλεγχος.

Παρόλα αυτά η ακτινογραφία από μόνη της όταν γίνεται με σωστό τρόπο και συχνότητα δεν προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες. Θα σας πω ένα παράδειγμα που μου αρέσει να λέω στους ανήσυχους γονείς.  Η ακτινοβολία που παίρνουμε κάνοντας μια ακτινογραφία θώρακος, που είναι η πιο συνηθισμένη ακτινογραφία, ισοδυναμεί με την ακτινοβολία που παίρνει από τον ήλιο ένας πιλότος που κάνει ένα υπερατλαντικό ταξίδι.

Ερώτηση 8η

Πόσο εύκολα γίνεται ανεκτή η θεραπεία με κηδεμόνες κορμού από τα παιδιά;

Η θεραπεία με κηδεμόνες κορμού είναι, πράγματι, δύσκολα ανεκτή από τα παιδιά ειδικά εάν είναι μακρόχρονια. Ο γιατρός οφείλει να ενημερώνει για το χρονικό διάστημα της θεραπείας τις δυσκολίες που αυτή έχει και να δώσει πρακτικές συμβουλές. Θα δώσει έτσι την δυνατότητα τόσο στους γονείς όσο και στο παιδί να συνειδητοποιήσουν την διαδικασία που πρόκειται να ακολουθηθεί και έτσι  να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για το τι πρόκειται να συμβεί.

Είναι ευθύνη του γιατρού να καταφέρει να πείσει τον ασθενή αλλά και τους γονείς του για την αναγκαιότητα της θεραπείας και το μακροχρόνιο όφελος που θα έχει από αυτή όταν πλέον θα είναι ενήλικας. Επειδή τόσο η σκολίωση όσο και η κύφωση δεν προκαλούν συνήθως πόνο, μερκοί γονείς και παιδιά προσπαθούν να αποφύγουν την θεραπεία. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία όμως το δέχεται αδιαμαρτύρητα.

Προσωπικά θεωρώ αποτυχία του γιατρού να μην καταφέρει να πείσει τους γονείς και το παιδί για την αναγκαιότητα εφαρμογής του κηδεμόνα. Δυστυχώς, ο γιατρός έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο την άρνηση του παιδιού και των γονέων για λόγους ψυχολογικούς αλλά πλέον και για λόγους οικονομικούς.

Ερώτηση 9η

Πόσο καιρό διαρκεί η παρακολούθηση της σκολίωσης και πότε ολοκληρώνεται η θεραπεία;

Η διάρκεια της παρακολούθησης ασθενών με σκολίωση ή κύφωση, είτε αυτοί χρησιμοποιήσουν κηδεμόνα κορμού είτε όχι, διαρκεί μέχρι την σκελετική ωρίμανση. Μετά από την ωρίμανση του σκελετού η πιθανότητα να επιδεινωθεί το κύρτωμα είναι σχεδόν μηδαμινή.

Ερώτηση 10η

Η σχολική τσάντα προκαλεί σκολίωση;

Έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι η σχολική τσάντα δεν είναι αιτία εκδήλωσής  σκολίωσης η κύφωσης. Είναι όμως αιτία ραχιαλγίας ή χαμηλής οσφυαλγίας. Αν το παιδί έχει σκολίωση η κύφωση τότε η πιθανότητα ραχιαλγία ή χαμηλής οσφυαλγίας είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Ερώτηση 11η

Ποια αθλήματα είναι τα πλέον κατάλληλα για τα παιδιά που έχουν σκολίωση;

Η κολύμβηση και ο στίβος είναι από τα καλύτερα αθλήματα διότι δυναμώνουν τον κορμό. Ειδικά η κολύμβηση επειδή γίνεται σε συνθήκες άνωσης δεν καταπονεί τον σκελετό με κάθετα φορτία .

Ερώτηση 12η

Η σκολίωση και η κύφωση μπορεί να επιβαρύνουν την υγεία του ασθενή στην ενήλικο ζωή;

Είναι ο λόγος για τον οποίο προσπαθούμε να θεραπεύουμε τις  σκολίωσεις  και τις  κυφώσεις. Στην παιδική, εφηβική και πρώιμο ενήλικο ζωή ο ασθενής σπανία έχει ενοχλήματα από την σπονδυλική του στείλει μολονότι μπορεί να έχει μεγάλο σκολιωτικό ή κυφωτικό κύρτωμα.

Με το πέρασμα των ετών την αύξηση του βάρους, την σωματική καταπόνηση αυξάνεται η πιθανότητα δισκοπάθειας λόγω της παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης. Η ασυμμετρία στην φόρτιση των σπονδύλων δημιουργεί μεγαλύτερη πιθανότητα καταστροφής των μεσοσπονδύλιων δίσκων σε σχέση με μία φυσιολογική σπονδυλική στήλη. Για μεγάλα σκολιωτικά κυρτώματα τα οποία συνήθως συνοδεύονται από λοξότητα στην πύελο τότε πέραν της δισκοπάθειας μελλοντικά μπορεί να εκδηλωθεί και οστεοαρθρίτιδα κυρίως στα γόνατα λόγω της φαινομενικής ανισοσκελίας.

Μάθετε περισσότερα για ορθοπαιδικά θέματα στο orthopirgos.gr

Γιώργος Κουρέας

Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Κοκκίνου 12-14 & Ζαΐμη Πύργος

Τηλέφωνο: 26210 35800

Κινητό: 6932566996

e-mail: [email protected]

facebook.com/gkoureas

twitter.com/gkoureas