Γράφει η Θεώνη Ρωμαίου
Αποτελούσε ανέκαθεν ένα από τα δώρα του Πάσχα, ενώ κατά τα Βυζαντινά χρόνια ο Μέγας Κωνσταντίνος καθιέρωσε τους «παλατίνους άρτους», που προσφέρονταν σε θρησκευτικές τελετές και θεωρούνται πρόγονοι της Λαμπροκουλούρας και του τσουρεκιού.
Κατά το έθιμο, το οποίο επιβιώνει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, η Λαμπροκουλούρα ζυμώνεται τη Μ. Πέμπτη μαζί με τα τσουρέκια, τα πασχαλινά κουλουράκια και το βάψιμο των αυγών και καταναλώνεται ή το βράδυ του Μ. Σαββάτου μετά την Ανάσταση ή στο Πασχαλινό γεύμα την Κυριακή το μεσημέρι. Μάλιστα οι πιστοί παίρνουν μαζί τους στην Αναστάσιμη λειτουργία τις Λαμπροκουλούρες τους «για την ευλογία», οι οποίες αμέσως μετά θα συνοδεύσουν την κλασική μαγειρίτσα στο δείπνο του Μ. Σαββάτου.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Λαμπροκουλούρα προσφέρεται σε καλέσματα, συνοδεύει τη λαμπάδα και το αυγό που χαρίζουν οι νονοί στα βαφτιστήρια τους ή οι κοπέλες στους αρραβωνιαστικούς τους, ακόμη και από τις πεθερές στις νύφες τους «για το καλό». Όταν πρόκειται να προσφερθεί σε κοπέλα έχει σχήμα κουλούρας, ενώ όταν προορίζεται για αγόρι έχει σχήμα πέταλου.
Συνήθως, ο στολισμός της είναι περίτεχνος και περιλαμβάνει εκτός από το σχήμα του σταυρού, που είναι το σημαντικότερο σύμβολο της χριστιανοσύνης, διάφορα άλλα σύμβολα που διαφέρουν ανά περιοχή, όπως πλεξούδες και κόμπους, που είναι πανάρχαιοι συμβολισμοί και λέγεται πως διώχνουν τα κακά πνεύματα. Ειδικά όταν οι πλεξούδες πλέκονται με τρία κορδόνια, συμβολίζουν την Αγία Τριάδα.
Η λαμπροκουλούρα είναι ένα εορταστικό ψωμί πλούσιο σε υλικά και αρώματα, που παρασκευάζεται με εκλεκτές πρώτες ύλες. Συχνά θυμίζει ένα άγλυκο, ψωμοειδές τσουρέκι, τόσο στην υφή όσο και στα αρώματα, αφού πολλές φορές περιέχει τα ίδια μπαχαρικά. Κάποιοι συνηθίζουν να την κάνουν με προζύμι και αγιασμό, άλλοι τη ζυμώνουν με λάδι ή με βούτυρο και κάποιοι βάζουν περισσότερη ή λιγότερη ζάχαρη.
Σε κάθε περίπτωση, η Λαμπροκουλούρα είναι ημίγλυκη, με πλούσια αρώματα μπαχαρικών, που διαφέρουν ανά περιοχή. Τα πιο συνηθισμένα μπαχαρικά που συναντάμε στην παρασκευή της είναι η μαστίχα, το μαχλέπι, ο γλυκάνισος, η κανέλα, το καρδάμωμο, η ζαφορά ή το δαφνόζουμο, ενώ δεν λείπουν και οι νότες εσπεριδοειδών με ξύσμα πορτοκαλιού ή λεμονιού.
Οι ξηροί καρποί και τα σπόρια μπαίνουν είτε στη ζύμη είτε στη διακόσμηση, για συμβολικούς λόγους και καλοτυχία, ενώ το αυγό είναι το σημαντικότερο σύμβολο της αναγέννησης και το κόκκινο χρώμα του παραπέμπει στο αίμα του Χριστού και στον εορτασμό της Ανάστασης.
Φέτος θα φτιάξουμε μαζί την πιο αφράτη, προζυμένια Λαμπροκουλούρα που έχετε δοκιμάσει ποτέ. Βουτυρένια και μοσχομυριστή, με αρώματα από γλυκάνισο και μαχλέπι, αυτή η Λαμπροκουλούρα πραγματικά θα σας ενθουσιάσει…
Υλικά για το προζύμι:
100 γρ. αλεύρι για τσουρέκι
1 κ.σ. ζάχαρη
150 γρ. γάλα, σε θερμοκρασία δωματίου
9 γρ. ξηρή μαγιά
Υλικά για τη ζύμη:
400 γρ. αλεύρι για τσουρέκι
150 γρ. γάλα, σε θερμοκρασία δωματίου
70 γρ. λιωμένο βούτυρο, σε θερμοκρασία δωματίου
1 κ.γ. αλάτι
1/2 κ.γ. γλυκάνισο
1/2 κ.γ. μαχλέπι
Υλικά για το στόλισμα:
1 αυγό για επάλειψη
Σουσάμι
1 κόκκινο αυγό
Ξεκινάμε ετοιμάζοντας το προζύμι…
Τοποθετούμε σ’ ένα μπολ το γάλα, την ξηρή μαγιά, τη ζάχαρη και το αλεύρι για τσουρέκι.
Ανακατεύουμε πολύ καλά ώστε να ομογενοποιηθεί το μίγμα μας και να μην έχει σβόλους.
Το προζύμι πρέπει να φουσκώσει. Οπότε, μετατρέπουμε το φούρνο μας σε στόφα, ενεργοποιώντας τον στις αντιστάσεις στους 100oC για να ζεσταθεί 1-2 λεπτά το πολύ.
Στη συνέχεια τον απενεργοποιούμε, διατηρώντας την πόρτα του κλειστή για να μην χάσει τη θερμότητα.
Αφού σιγουρευτούμε πως η σχάρα δεν είναι καυτή, τοποθετούμε μέσα στο φούρνο το προζύμι μας μέχρι να φουσκώσει.
Όταν ενεργοποιηθεί, το μεταφέρουμε σε ένα μπολ και προσθέτουμε το γάλα (σε θερμοκρασία δωματίου), τον γλυκάνισο και το μαχλέπι, ανακατεύοντας καλά το μίγμα.
Προσθέτουμε το αλάτι και σταδιακά το αλεύρι για τσουρέκι, ζυμώνοντας παράλληλα.
Μόλις ρίξουμε το αλεύρι και έχουμε μια εύπλαστη ζύμη, αρχίζουμε να προσθέτουμε σταδιακά το λιωμένο βούτυρο (σε θερμοκρασία δωματίου), ζυμώνοντας παράλληλα για να απορροφάται η κάθε δόση πριν προσθέσουμε την επόμενη.
Πλάθουμε τη ζύμη σε μια μεγάλη μπάλα και την αφήνουμε να ξεκουραστεί και να φουσκώσει, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία στοφαρίσματος στο φούρνο, όπως και με το προζύμι.
Αφού διπλασιαστεί περίπου σε μέγεθος, κόβουμε ένα κομμάτι ζύμης 100 γρ., το χωρίζουμε στη μέση δημιουργώντας 2 μπαλάκια ζύμης 50 γρ. το καθένα, τα οποία προς το παρόν αφήνουμε στην άκρη σκεπασμένα με μεμβράνη.
Πατάμε την ζύμη με τα χέρια μας και την τοποθετούμε σε μια αποσπώμενη φόρμα 24 εκ., αφού έχουμε στρώσει στον πάτο μια λαδόκολλα.
Αφήνουμε ξανά τη ζύμη μας να φουσκώσει, σκεπασμένη με μεμβράνη, για περίπου 40-50 λεπτά.
Ίσως χρειαστεί και λιγότερο, έχει να κάνει με τη θερμοκρασία δωματίου του χώρου.
Με τα 2 κομματάκια ζύμης 50 γρ. που ξεχωρίσαμε στην αρχή, φτιάχνουμε έναν σταυρό και τον τοποθετούμε πάνω στην Λαμπροκουλούρα.
Αλείφουμε με 1 αυγό και πασπαλίζουμε με σουσάμι.
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180oC στις αντιστάσεις, για 40-50 λεπτά περίπου.
Αμέσως μόλις βγάλουμε τη Λαμπροκουλούρα από το φούρνο, δημιουργούμε στο κέντρο της μια εσοχή με κάτι μυτερό και τοποθετούμε το κόκκινο αυγό.
Η Λαμπροκουλούρα είναι έτοιμη να την απολαύσετε με την οικογένεια και τα αγαπημένα σας πρόσωπα το βράδυ της Ανάστασης ή την επόμενη μέρα, στο μεσημεριανό γεύμα του Πάσχα.
Καλή σας όρεξη!!
{Λαμπρόψωμο-Λαμπροκουλούρα (Γιορτινό Πασχαλινό Ψωμί)για την ημέρα της Ανάστασης!! Easy Easter Bread!!}
*Η συνταγή και η φωτογραφία της λαμπροκουλούρας είναι του chef Πάνου Παπαδάκη, από το live-kitchen.gr
