Οι φίλοι στα social media κι ο αριθμός Dunbar

Τελείωσε, πλέον, το καλοκαίρι, η ζωή επιστρέφει πια στην χειμερινή ρουτίνα. Σχολεία, φροντιστήρια, περισσότερες ώρες στο σπίτι, λιγότερες βόλτες και αναπόφευκτα μεγαλύτερη συνύπαρξη εφήβων – γονέων κάτω από την κοινή οικογενειακή στέγη. Κι όσο πιο πολύ βλέπει ο γονιός το παιδί του να είναι κολλημένο στην οθόνη του smartphone του, το οποίο τείνει να γίνει προέκταση του χεριού του, τόσο εκνευρίζεται και βρίσκει αφορμή να ξεκινήσει έναν ακόμα ομηρικό καυγά. Η αφορμή είναι οι followers, τα instagram stories, οι φίλοι στο facebook και τα likes που μονοπωλούν τον χρόνο και εξαντλούν την ενέργεια του παιδιού του εις βάρος της μελέτης των μαθημάτων.

Βέβαια, όσο απομακρυνόμαστε χρονικά και ψυχικά από τα χρόνια της δικής μας νιότης τόσο τείνουμε να εξιδανικεύουμε την δική μας «χρυσή εποχή» ξεχνώντας τις δικές μας διενέξεις με τους γονείς μας. Εμείς ήμασταν η γενιά που διαβάζαμε πολύ, που σεβόμασταν τους μεγαλύτερους, που είχαμε ήθος…Τα σύγχρονα παιδιά είναι – έτσι πιστεύουμε – απαθή ζόμπι, υπνωτισμένα μπροστά από την οθόνη του κινητού τους. Κι αυτό γιατί αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι η έλευση της ψηφιακής εποχής συντέλεσε στην μετάλλαξη της καθημερινότητας όλων μας – κι όχι μόνο των παιδιών μας.

Προτιμάμε για την ενημέρωσή μας τα ειδησεογραφικά sites και λιγότερο τις εφημερίδες, παρακολουθούμε επεισόδια του αγαπημένου μας σήριαλ περισσότερο από το youtube και λιγότερο από την τηλεόραση, ανατρέχουμε για συνταγές στο google κι όχι στον τσελεμεντέ και, ναι, κι εμείς μιλάμε με τους φίλους μας μέσω του messenger! Μέσα από το διαδίκτυο κάνουμε τα ψώνια μας, πληρώνουμε τους λογαριασμούς μας, ακούμε μουσική, παρακολουθούμε ταινίες…Είναι, λοιπόν, εμφανές ότι το διαδίκτυο έχει αναχθεί σε αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινής μας ρουτίνας γιατί εξυπηρετεί τη βασική ανάγκη μας για εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος και συν τοις άλλοις είναι και διασκεδαστικό.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στους εφήβους. Γιατί άραγε είναι κολλημένοι με το ιντερνετ; Η απάντηση είναι απλή: γιατί και σε αυτούς καλύπτει μια βασική τους ανάγκη, την ανάγκη για κοινωνικότητα και για αποδοχή από τις ομάδες των συνομιλήκων. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι για τον μέσο έφηβο, ιδίως αυτόν της πρωτοεφηβικής ηλικίας, οι followers, οι φίλοι στο facebook, κάποιες δεκάδες likes σημαίνουν πάρα πολλά. Ο όρος διαδικτυακή φήμη είναι σύγχρονος, απόλυτα οικείος, όμως, στις νεαρές ηλικίες. Σε αυτές, η κοινωνική αποδοχή δεν περνάει μόνο μέσα από τα πραγματικά αλλά κι από τα εικονικά δίκτυα. Το να ζητάμε, επομένως, επιτακτικά από τα παιδιά μας να κλείσουν το κινητό ή να απέχουν από τα social media είναι ουτοπικό γιατί η διαδικασία της εφηβικής κοινωνικοποίησης περνά πλέον και μέσα από αυτά. Αυτό, επομένως, που πρέπει να απαιτήσουμε είναι το μέτρο, η τήρηση του ορίου.

Κι εδώ έρχεται να κολλήσει η θεωρία του Βρετανού ανθρωπολόγου  και καθηγητή εξελικτικής ψυχολογίας, γνωστή ως αριθμός Dunbar (Dunbar’s number). Ο Dunbar ύστερα από έρευνες τόσο στον φλοιό του ανθρώπινου εγκεφάλου όσο και σε αυτόν των πρωτευόντων θηλαστικών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο αριθμός των ατόμων με τα οποία μπορούμε να διατηρούμε σταθερές σχέσεις (όχι απλά γνωστοί αλλά ούτε και κατ’ ανάγκη κολλητοί φίλοι) δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 150…

Συμπέρασμα: παιδιά, μην «τρελαίνεστε» με τους φίλους στα social media! Εδώ ισχύει το «λίγοι και καλοί»! Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ το εὖ!

Νίκη Παπαϊωάννου

Φιλόλογος – Υπεύθυνη σπουδών του θεωρητικού φροντιστηρίου ΑΛΦΑ

Τηλ. 26210 29208