Χαμένοι στη μετάφραση: Ξεκαρδιστικές μεταφορές τίτλων ταινιών στα ελληνικά

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε δει σουρεαλιστικά λάθη σε υπότιτλους ή τίτλους ταινιών που η ελληνική τους μετάφραση δεν έχει καμία σχέση με την αρχική πρόθεση του σκηνοθέτη. Πώς όμως λειτουργούν οι μεταγλωττίσεις στην Ελλάδα και με ποια λογική μεταφράζουν τους τίτλους;

Την απάντηση δίνει σε σχετικό δημοσίευμα η εφημερίδα Καθημερινή, μιλώντας με τον «Γιατρό» των μεταφράσεων στην Ελλαδα, Δημήτρη Μαρτινέγκο.

Οπως εξηγεί, η μετάφραση των τίτλων στο παρελθόν ήταν εντελώς ανεξέλεγκτη και γινόταν ύστερα από brainstorming του εισαγωγέα και του διευθυντή εκμετάλλευσης, με βασικό κριτήριο την εμπορευσιμότητα, ενώ στις καλές περιπτώσεις προσπαθούσαν να δώσουν και ένα στίγμα του περιεχομένου της ταινίας στον τίτλο.

Ορισμένες από αυτές ήταν πετυχημένες, όπως το Annie Hall που έγινε «Νευρικός Εραστής» αποκαλύπτοντας την πραγματική ταυτότητα του γουντιαλενικού ήρωα, ή το Police Academy που μετατράπηκε στον ξεκαρδιστικό και διαχρονικό πια τίτλο «Η Μεγάλη των Μπάτσων Σχολή».

Σε πολλές, περιπτώσεις, όπως αναφέρει η Καθημερινή, οι μεταφραστές συμβουλεύονταν τις μεταφράσεις που είχαν χρησιμοποιήσει άλλες χώρες κι έτσι το High Noon έγινε «το τρένο θα σφυρίξει 3 φορές» και το «Children of the Corn» έγινε «Ο δολοφόνος με το δρεπάνι».

Ωστόσο ορισμένες αλλαγές είναι πραγματικά αψυχολόγητες σε βαθμό σουρεαλιστικό, όπως το «Love and Death» που έγινε «Ειρηνοποιός» ή το «Venus in Furs» που έγινε «Γυμνή Αφροδίτη» ή τα πλέον εξωφρενικά «Σεξογήινη» (από το «My Stepmother is an Alien»), το «Οι Ατσίδες με τα μπλε» (κι ας φορούσαν μαύρα οι «Blues Brothers») και το «Τελευταία Εξοδος Ρίτα Χέιγουορθ» (το απόλυτο σπόιλερ για την ταινία «The Shawshank Redemption»)

Στη σύγχρονη εποχή πάντως το φαινόμενο έχει περιοριστεί αρκετά και πλέον προτιμάται περισσότερο η ακριβής μετάφραση των τίτλων, παρόλο που κατά καιρούς βλέπουμε ακόμα ορισμένα... μαργαριτάρια, όπως ο πιο πρόσφατο «Due Date» που έγινε «Μη Σπρώχνεις Ερχομαι».