Όταν ο Όσκαρ Ουάιλντ επισκέφθηκε την Ηλεία, την Ολυμπία και έγραψε ποίημα… στο Κατάκολο

Ο Όσκαρ Ουάιλντ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές και μυθιστοριογράφους όλων των εποχών. Μια λογοτεχνική ιδιοφυΐα, που λάτρεψε την Ελλάδα, έγραψε για αυτήν και την επισκέφθηκε το 1877. Και μάλιστα η αρχή του ταξιδιού του στην ηπειρωτική χώρα έγινε από την Ηλεία και συγκεκριμένα από το Κατάκολο. Το περιβάλλον που αντίκρισε στην διαδρομή και οι πρώτες εικόνες από το τοπίο της Ηλείας και τα βουνά της Αρκαδίας στο βάθος, τον ενέπνευσαν ώστε κατά την παραμονή του στο Κατάκολο να γράψει ποίημα… Η απαράμιλλη ομορφιά ενός τόπου που πολλοί επιμένουν να αγνοούν…

Λάτρης της Ελλάδας

Ο Ιρλανδός δραματουργός και κριτικός γεννήθηκε το 1854. Οι γονείς του ήταν επιφανείς Δουβλινέζοι διανοούμενοι, με αγγλικές ρίζες. Στο πανεπιστήμιο ασχολήθηκε με τις κλασικές σπουδές, επιδεικνύοντας από μικρή ηλικία κλίση προς τον Kλασικισμό, τόσο στο Δουβλίνο όσο και αργότερα στην Οξφόρδη. Κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει Κλασική Φιλολογία από το 1871 έως το 1874 στο Trinity College στο Δουβλίνο, όπου συγκατοίκησε με τον αδελφό του Γουίλι. Το Trinity, ένα από τα κορυφαία σχολεία στο είδος του, του παρείχε τα απαραίτητα εφόδια για να αναπτύξει το ταλέντο του, ενώ η συναναστροφή του με τον Τζον Μάχαφι του ενέπνευσε την αγάπη για την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.

Τα λόγια του Όσκαρ Ουάιλντ για την Ελλάδα

«Ήμουν σχεδόν δεκαέξι χρόνων, όταν άρχισα να αντιλαμβάνομαι το θαύμα και το κάλλος της αρχαίας ελληνικής ζωής. Ξαφνικά, μου φάνηκε πως έβλεπα λευκές φιγούρες να ρίχνουν πορφυρές σκιές πάνω στις ηλιόλουστες παλαίστρες, ομάδες γυμνών νέων και νεαρών παρθένων να κινούνται μέσα σ’ ένα βαθύ γαλάζιο φόντο, σα να ήταν πάνω στη ζωφόρο του Παρθενώνα…

Από αγάπη σε όλα αυτά, άρχισα να μελετώ ελληνικά με ενθουσιασμό και όσο πιο πολύ τα μελετούσα, τόσο περισσότερο μαγευόμουν… Από μικρός συνήθιζα να ταυτίζομαι με κάθε ξεχωριστό χαρακτήρα που διάβαζα στα βιβλία, αλλά, εκεί ανάμεσα στα δεκαπέντε με δεκαέξι, παρατήρησα, με κάποια απορία, ότι μου ήταν πιο εύκολο να με φαντάζομαι ως Αλκιβιάδη ή Σοφοκλή, παρά ως Αλέξανδρο ή Καίσαρα».

Αυτά ήταν τα λόγια του Όσκαρ Ουάιλντ όταν επισκέφθηκε την Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1877, σε ηλικία 23 ετών, με τον τότε καθηγητή του Τζ. Μάχαφι. O Μάχαφι πίστευε ότι αυτό το ταξίδι θα βοηθούσε ώστε να διαμορφώσει ο Όσκαρ Ουάιλντ παγανιστικές απόψεις και να «γλιτώσει» από τον ρωμαιοκαθολικισμό. Εκείνη την εποχή ο νεαρός συγγραφέας σκεφτόταν έντονα να αποτάξει τον προτεσταντισμό και να ασπαστεί τον καθολικισμό. Μάλιστα, σχεδίαζε να πάει στη Ρώμη. Ο Μάχαφι, ο οποίος ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο, του πρότεινε να τον συνοδεύσει στο ταξίδι του στην Ελλάδα.

Το ταξίδι στην Ελλάδα και η άφιξη στην Ηλεία

Όπως αναφέρει και η Σοφία Παφτούνου σε σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε κατά το παρελθόν στο iefimerida.gr, το ταξίδι του νεαρού Οσκαρ για την Ελλάδα ξεκίνησε την 1η Απριλίου του 1877 και διήρκησε περίπου έξι μήνες.

Μέσω Πρίντεζι της Ιταλίας οι δύο φίλοι φθάνουν στη Ζάκυνθο και από εκεί περνούν στο Κατάκολο της Ηλείας. Πρώτη επίσκεψη, στην πολυθρύλητη Αρχαία Ολυμπία και στις 7 Απριλίου διασχίζουν έφιπποι τον φουσκωμένο Αλφειό και μεταβαίνουν στην Ανδρίτσαινα. Προχωρώντας κάτω από τις ανθισμένες αχλαδιές, σκαρφαλώνουν στις παρυφές του Λυκαίου Ορους και βρίσκονται τελικά στις Βάσσες, μπροστά στο αριστούργημα του Ικτίνου, στον περικαλλή Ναό του Επικουρίου Απόλλωνα.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ έμεινε έξι μήνες στη χώρα μας. Επισκέφθηκε την Κόρινθο, τη Ζάκυνθο, το Άργος, την Ανδρίτσαινα, το Κατάκολο, την Αρχαία Ολυμπία, την Κέρκυρα, τις Μυκήνες και φυσικά την Ακρόπολη. Φόρεσε μάλιστα και την ελληνική παραδοσιακή ενδυμασία, με την οποία πόζαρε περήφανος. Η ιστορική φωτογραφία του συγγραφέα με την παραδοσιακή φουστανέλα λέγεται πως τραβήχτηκε στην Αθήνα, και μάλιστα σε εσωτερικό χώρο και όχι στην ελληνική φύση. Τα βουνά και η φύση από πίσω του είναι σκηνικά, καθώς βρίσκεται μέσα στο στούντιο του Πέτρου Μωραΐτη. Ο ίδιος όμως ο Όσκαρ Ουάιλντ διέδιδε ότι η φωτογραφία είχε τραβηχτεί στις Βάσσες της Φιγαλείας.

Περιηγήθηκε στη γη που πάντα θαύμαζε, εξερευνώντας τους αρχαίους θησαυρούς της. ενώ παρακολούθησε από κοντά τις διαδικασίες των ανασκαφών στην περιοχή.

Αργότερα, όταν επέστρεψε στην Αγγλία, φέρεται να είπε στον εικονογράφο των βιβλίων του, Τσαρλς Ρίκετ: «Ναι, ήμουν παρών κατά τη διάρκεια της ανασκαφής, όπου σήκωσαν το μέγα Απόλλωνα απ’ το φουσκωμένο ποταμό. Είδα το λευκό τεντωμένο χέρι του να εμφανίζεται πάνω απ’ το νερό. Το πνεύμα του θεού εξακολουθούσε να ζει μέσα στο μάρμαρο». Ο σπουδαίος Όσκαρ Ουάιλντ αναφερόταν στον Απόλλωνα του δυτικού αετώματος του Ναού του Δία, όμως το πιο πιθανό ήταν να είδε μόνο το κεφάλι του αγάλματος, το οποίο όντως βρέθηκε μερικές μέρες πριν από την επίσκεψη. Ο υπόλοιπος κορμός και το χέρι που αναφέρεται στην περιγραφή βρέθηκαν αργότερα.

Μάλιστα, αργότερα διέδιδε ότι ήταν παρών όταν ανακαλύφθηκε ο Ερμής του Πραξιτέλους, αλλά πολλοί ιστορικοί έχουν αμφισβητήσει αυτόν του τον ισχυρισμό.

Ακόμα ένα ποίημα του μαγεμένου από τις ελληνικές ομορφιές Οσκαρ Ουάιλντ, στο οποίο εξυμνεί την Ελλάδα, είναι το παρακάτω με τίτλο «Impression du voyage», το οποίο έγραψε κατά την παραμονή του στο Κατάκολο.

«Σαν το ζαφείρι ήταν της θάλασσας το χρώμα
κι έμοιαζε οπάλιο πυρωμένο τ' ουρανού το δώμα.
Σηκώσαμε πανιά … Και πρίμο φύσαγε τ' αγέρι,
στις ανατολικές γαλάζιες χώρες να μας φέρει.
Απ' την ολόρθη πλώρη, βιαστικό το βλέμμα
τη Ζάκυνθο αγναντεύει, το κάθε της ρέμα
και το κάθε λιοστάσι, της Ιθάκης τ' ακροθαλάσσι,
του Λύκαιου τα κορφοβούνια χιονισμένα,
της Αρκαδίας τα βουνά μ' ανθούς σπαρμένα.
Κανείς άλλος ήχος τη σιωπή δεν ταράζει,
παρά το πανί που στο κατάρτι παφλάζει,
το νερό που στα πλάγια του πλοίου φλοισβίζει
και γέλιο κοριτσιών που στην πρύμνη αναβρύζει.
Την ώρα που άρχιζε να φλέγεται η Δύση
κι ήλιος πορφυρός στα νερά είχε καθίσει,
τη γη της Ελλάδας είχα τέλος πατήσει».

(Μετάφραση: Στάθης Σπηλιοτόπουλος)

 

 

 

Image by WikiImages from Pixabay