Γιατί οι καλύτερες ιδέες μάς έρχονται στο ντους; Τι απαντούν οι επιστήμονες

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι καλύτερες ιδέες μάς έρχονται την ώρα που είμαστε στο ντους; Εν μέσω υδρατμών και αφρού, ένα καλό ντους μπορεί να χαλαρώσει, όχι μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό μας, απελευθερώνοντας το υποσυνείδητό μας, και χαρίζοντάς μας διαύγεια αλλά και δημιουργικότητα.

Η διαδικασία, η οποία είναι γνωστή και ως «φαινόμενο του ντους» μπορεί, ωστόσο, να συμβεί και εκτός αυτού. Πολλές από τις ευφυέστερες σκέψεις μας, δεν έρχονται στη δουλειά ή το σχολείο, αλλά τις στιγμές της καθημερινότητας, και όσο οι δημιουργικές ιδέες επωάζονται κάπου στο παρασκήνιο του μυαλού μας. Σύμφωνα με τη Washington Post, μελέτη του 2019, κατά την οποία 98 επαγγελματίες συγγραφείς και 87 φυσικοί κατέγραφαν τις πιο δημιουργικές τους ιδέες καθημερινά αλλά και το τι έκαναν και σκέφτονταν όταν αυτή τους ήρθε, συμπέρανε ότι, ενώ οι περισσότερες ιδέες προέκυψαν κατά τη διάρκεια της εργασίας, το 20% των πιο σημαντικών ιδεών τους ήρθε ενώ έκαναν κάτι άλλο - πλένοντας τα πιάτα ή κάνοντας ντους. Οι ιδέες που είχαν συγγραφείς και φυσικοί μακριά από τη δουλειά τους ήταν, κατά την αυτοαξιολόγηση, εξίσου δημιουργικές και σημαντικές με αυτές κατά την ώρα της εργασίας.

«Πόσα πράγματα μπορείτε να κάνετε με την ίδια επιτυχία στο ντους και στο γραφείο σας;»

Κατά τον καθηγητή ψυχολογίας και εγκεφαλικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα και συγγραφέα της μελέτης, Jonathan Schooler, αυτό από μόνο του είναι αρκετά εντυπωσιακό. «Πόσα πράγματα μπορείτε να κάνετε με την ίδια επιτυχία στο ντους και στο γραφείο σας;», λέει σημειώνοντας ότι, οι αυθόρμητες σκέψεις στο ντους έχουν ένα επιπλέον πλεονέκτημα: είναι ιδέες που, συχνά, μάς βγάζουν από το δημιουργικό αδιέξοδο, όπως ακριβώς η ιδέα του «Εύρηκα» του Αρχιμήδη.

Η επίδραση ενός ζεστού ντους στη δημιουργικότητα αποτελεί το αποτέλεσμα της ελεύθερης περιπλάνησης του νου, το σημείο όπου οι σκέψεις μας βρίσκονται οπουδήποτε αλλού, εκτός από τις δουλειές που έχουμε να διεκπεραιώσουμε. Ιστορικά, οι ερευνητές συνήθιζαν να εστιάζουν στις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της περιπλάνησης, η οποία μπορεί δυνητικά να μειώσει την απόδοσή μας, ενώ έχει συνδεθεί με τη δυστυχία. Ωστόσο, η φύση αυτής της περιπλάνησης είναι αυτή που κάνει όλη τη διαφορά. Σύμφωνα με την έρευνα του Schooler, οι άνθρωποι οι οποίοι περιπλανώνται νοερά για πράγματα που τούς ενδιαφέρουν, είναι πιο ευτυχισμένοι απ' όσο τη στιγμή ακριβώς που βρίσκονται στην εργασία τους. «Μπορεί, δηλαδή, η "παιχνιδιάρικη", ευφάνταστη περιπλάνηση του μυαλού κάποιου να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη», εξηγεί ο Schooler.

Έρευνα που έγινε σε πάνω από 1.100 ερωτηθέντες, πάντως, κατέδειξε ότι, κατά τη διάρκεια αυτής της περιπλάνησης του μυαλού, το 30% από τους συμμετέχοντες είχε τις καλύτερες ιδέες του στο ντους, το 13% κατά τον χρόνο μεταφοράς από και προς τις καθημερινές του δραστηριότητες ενώ, το 11% κατά τη διάρκεια της άσκησης. 

Μελέτη του περασμένου Σεπτεμβρίου ανέφερε ότι, η ελεύθερη ροή των αυθόρμητων σκέψεων κατά τη διάρκεια χαλαρής, αλλά όχι βαρετής εργασίας, ενισχύει τη δημιουργικότητα. Οι πάνω από 300 φοιτητές που συμμετείχαν, κλήθηκαν, αρχικά, να σκεφτούν όσο το δυνατόν περισσότερες νέες χρήσεις για συνηθισμένα αντικείμενα όπως ένα τούβλο ή ένας συνδετήρας. Ο χρόνος που είχαν για να το κάνουν, ήταν 90 δευτερόλεπτα. Αυτή η άσκηση είναι γνωστή ως «έργο εναλλακτικών κρίσεων» και σκοπός του είναι να δοκιμάζει τη δημιουργικότητα. Στη συνέχεια, οι φοιτητές παρακολούθησαν, είτε ένα «βαρετό» βίντεο, με πρωταγωνιστές δύο άντρες, οι οποίοι άπλωναν τη μπουγάδα τους, είτε, μία πιο ελκυστική σκηνή, όπως η διαβόητη σκηνή με τον ψεύτικο οργασμό της Μεγκ Ράιαν στο ντελικατέσεν από το «Όταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι». Η παρακολούθηση των σκηνών έδωσε τον χρόνο στους συμμετέχοντες στη μελέτη φοιτητές να αφήσουν το μυαλό τους να περιπλανηθεί ελέυθερο. Μετά τα βίντεο, όταν οι φοιτητές δοκιμάστηκαν ξανά στην άσκηση, κάποιοι από αυτούς είχαν οδηγηθεί σε περισσότερο δημιουργικές ιδέες - και ήταν αυτοί που παρακολούθησαν τη σκηνή της εμβληματικής ταινίας. 

Μία δραστηριότητα όπως το ντους ή ένας χαλαρός περίπατος μπορεί, σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή φιλοσοφίας της γνωστικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και συγγραφέα της μελέτης, Zachary Irving, «να πάρει μέρος της προσοχής μας, σε βαθμό που να μπορεί να επηρεάσει τις σκέψεις μας. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν παίρνει όλη μας την προσοχή, κάποιες από τις δημιουργικές ιδέες μας, επωάζονται στο παρασκήνιο», σημειώνει.

Η ικανότητά να παράγουμε νέες ιδέες και δημιουργικές σκέψεις πιθανώς πηγάζει από το «δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας» (DMN) του εγκεφάλου μας, έναν αστερισμό εγκεφαλικών περιοχών που είναι ενεργές όταν οι σκέψεις μας είναι στραμμένες στο εσωτερικό. Η δημιουργικότητα είναι «ένα βασικό μέρος αυτού που μας κάνει ανθρώπους. Τη χρησιμοποιούμε συνεχώς», δήλωσε ο νευροχειρουργός και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα, Ben Shofty. «Νομίζω ότι η κατανόηση του εν λόγω μηχανισμού και του τρόπου λειτουργίας του είναι εξαιρετικά σημαντική για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και αυτό το οποίο μας κάνει ανθρώπους», υπογράμμισε.

Πώς ένα χαλαρωτικό ντους μπορεί να σάς κάνει πολύ πιο δημιουργικούς

Πάρτε τον χρόνο για τον εαυτό σας

Κάντε ένα διάλειμμα για ένα ζεστό ντους ή μία βόλτα που, όχι μόνο θα σάς ανακουφίσουν από το άγχος αλλά και θα βοηθήσουν να μπείτε σε μία διαφορετική διαδικασία σκέψης. 

Επιζητήστε την αλλαγή

Υποβάλλοντας τον εγκέφαλό σας σε νέα ερεθίσματα, η αλλαγή του περιβάλλοντος μπορεί να σάς οδηγήσει σε νέες ιδέες. Ωστόσο, βεβαιωθείτε ότι τα νέα αυτά ερεθίσματα αποσπούν την προσοχή σας με μέτρο. «Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας φοράμε τα ρούχα μας, ενώ δεν έχουμε νερό να πέφτει στο κεφάλι μας», εξηγεί ο Schooler.

Επιμείνετε

Όπως συμβαίνει με την εξάσκηση των μυών μας, και η δημιουργικότητά μας βελτιώνεται με την επαναλαμβανόμενη «προπόνηση», λέει ο Shofty.

Σκεφτείτε τι είναι αυτό που σάς κάνει δημιουργικούς

Ο Irving προτείνει να σκεφτείτε όλες τις διαφορετικές δραστηριότητες που θα βοηθήσουν να βάλετε το μυαλό σας σε μία πιο δημιουργική κατάσταση. 

Πηγή: ethnos.gr - Image by Olya Adamovich from Pixabay