Εκατό εκατομμύρια χρόνια μετά την εμφάνισή τους στη Γη, οι πεταλούδες βρίσκονται αντιμέτωπες με υπαρξιακή κρίση: η τελευταία απογραφή στις ΗΠΑ δείχνει ότι οι πληθυσμοί των όμορφων εντόμων που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην υγεία των οικοσυστημάτων μειώθηκαν κατά 22% σε μόλις 20 χρόνια.
Ορισμένα μάλιστα είδη λεπιδόπτερων αποδεκατίστηκαν σχεδόν πλήρως σε αυτό το διάστημα και κρέμονται πλέον στο χείλος της εξαφάνισης, προειδοποιεί η μελέτη στο περιοδικό Science, η οποία αποδίδει τη δραματική παρακμή σε μια σειρά ανθρωπογενών παραγόντων, κυρίως την καταστροφή ενδιαιτημάτων, τα εντομοκτόνα και την κλιματική αλλαγή.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα για 12,6 εκατ. πεταλούδες που καταγράφηκαν από προγράμματα παρακολούθησης το διάστημα 2000-20 και εκτίμησαν τις πληθυσμιακές τάσεις 342 ειδών, από τα περίπου 650 που ζουν στις ηπειρωτικές ΗΠΑ.
Το ένα τρίτο από αυτά διαπιστώθηκε ότι βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, ενώ σε 107 είδη η απώλεια ξεπερνά το 50% και σε 22 είδη το 90%. Για τέσσερα είδη το τέλος ίσως έχει ήδη έρθει, καθώς η μείωση υπερβαίνει το 99%.
Για τη διασημότερη αμερικανική πεταλούδα, τον μονάρχη (εικόνα πάνω), οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να υπολογίσουν τάσεις, καθώς δεν διέθεταν δεδομένα για το Μεξικό όπου διαχειμάζει το μεταναστευτικό είδος.
Τα αίτια των απωλειών ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή, επισημαίνει η μελέτη, με την ξηρασία να επηρεάζει περισσότερο τα λεπιδότερα στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ και τα εντομοκτόνα να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στα μεσοδυτικά. Είναι οι ίδιοι παράγοντες που ευθύνεται για την παρακμή των εντόμων γενικά, η οποία προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία λόγω του κρίσιμου ρόλου τους στην επικονίαση των καλλιεργειών και σε πολλές οικολογικές διαδικασίες.
Οι πεταλούδες είναι η ομάδα εντόμων που παρακολουθείται πιο συστηματικά στις ΗΠΑ. Αξιόπιστα δεδομένα για την κατάστασή τους σε παγκόσμιο επίπεδο δεν υπάρχουν, ωστόσο μελέτες σε ορισμένες άλλες χώρες καταγράφουν απώλειες περίπου στον ίδιο ρυθμό. Τα ευρήματα της μελέτης, επισήμαναν οι ερευνητές, ίσως είναι ενδεικτικά της κατάστασης λιγότερο μελετημένων εντόμων.
