HPV: Τι είναι και γιατί πρέπει να εμβολιάζονται κορίτσια & αγόρια

Image by master1305 on Freepik

Η λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια ιογενής λοίμωξη, η οποία μεταδίδεται κυρίως σεξουαλικά, μέσω άμεσης επαφής με άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό. Αποτελεί τη συνηθέστερη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη παγκοσμίως και όλα τα σεξουαλικά ενεργά άτομα κινδυνεύουν να προσβληθούν από τον HPV.

Υπάρχουν περισσότεροι από 100 τύποι του ιού HPV, εκ των οποίων οι 40 περίπου μπορούν να προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα. Τουλάχιστον 14 τύποι του HPV, οι οποίοι χαρακτηρίζονται «υψηλού κινδύνου», μπορούν να προκαλέσουν διάφορες μορφές καρκίνου, όπως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, ο οποίος αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου μετά τον καρκίνο του μαστού, από την οποία προσβάλλονται οι γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών στην Ευρώπη. Οι τύποι «υψηλού κινδύνου» του HPV μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν καρκίνο του πρωκτού και των γεννητικών οργάνων, καθώς και ορισμένες μορφές καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.

Οι τύποι «χαμηλού κινδύνου» του HPV μπορούν να προκαλέσουν μυρμηγκιές στα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό. 

Image by Freepik

Υπάρχει θεραπεία για τον HPV;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για τον ίδιο τον ιό, όμως υπάρχουν διάφοροι τρόποι θεραπείας των προβλημάτων υγείας που προκαλούνται από αυτόν.

Οι μυρμηγκιές των γεννητικών οργάνων μπορούν να θεραπευθούν με φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση.

O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και η παρουσία ιστού στη μήτρα, που χαρακτηρίζεται ως «προκαρκινικός», μπορούν να ανιχνευθούν εγκαίρως μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και να θεραπευτούν. Ο εν λόγω προσυμπτωματικός έλεγχος παρέχεται στις γυναίκες σύμφωνα με τις εθνικές συστάσεις.

Υπάρχουν και άλλες μορφές καρκίνου που σχετίζονται με τον HPV, οι οποίες μπορούν να θεραπευτούν ευκολότερα όταν διαγνωστούν εγκαίρως, για τις οποίες όμως δεν υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου.

Πώς μπορεί να προληφθεί η λοίμωξη από τον HPV;

Συστήνεται η χρήση προφυλακτικού κατά τις σεξουαλικές επαφές, η οποία όμως δεν αποκλείει εντελώς τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Αυτό συμβαίνει διότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να έχει μολυνθεί από τον HPV το περιβάλλον δέρμα, που δεν καλύπτεται από το προφυλακτικό και έτσι να μην αποφευχθεί η μετάδοσή του.

Από την άλλη πλευρά, ο εμβολιασμός κοριτσιών και αγοριών κατά του HPV μπορεί να προλάβει την πρόκληση λοιμώξεων και συνεπώς, ασθενειών που σχετίζονται με τον HPV και στα δύο φύλα.

Image by Freepik

Τι προσφέρει ο εμβολιασμός κατά του HPV και γιατί είναι ιδανικό να εμβολιάζουμε τα παιδιά στις ηλικίες από 9 έως 11 ετών; Τι κερδίζουμε ρίχνοντας περαιτέρω το ηλικιακό όριο;

Ο εμβολιασμός ιδανικά πρέπει να γίνεται πριν από την έναρξη σεξουαλικών επαφών. Τα παιδιά, κορίτσια και αγόρια, ηλικίας 9-11 ετών δεν έχουν ακόμα σεξουαλικές σχέσεις και επομένως ο κίνδυνος να έχουν κολλήσει κάποιον τύπο του HPV είναι σχεδόν μηδενικός.

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προτείνει ως ηλικία έναρξης του εμβολιασμού έναντι του HPV τα 9 έτη, με στόχο αφενός τη διασφάλιση της βέλτιστης δυνατής ανοσολογικής απάντησης από τον εμβολιασμό και αφετέρου την κατά το δυνατόν έγκαιρη προστασία από την έκθεση στον ιό HPV.

Σε περίπτωση που ο εμβολιασμός δεν διενεργηθεί στη συνιστώμενη ηλικία (9-11 ετών), η Επιτροπή επισημαίνει ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν.

Το εμβόλιο για τον HPV έχει αποδείξει μακροχρόνια προστασία, τουλάχιστον 14 ετών, χωρίς καμία υποχώρηση της πολύ υψηλής αποτελεσματικότητάς του, που προσεγγίζει το 100%. Μέχρι την ηλικία των 45 ετών φαίνεται ότι σε μεγάλο ποσοστό βοηθά στην αποφυγή να κολλήσει κάποιος ή ακόμα και να προστατευτεί από άλλους τύπους, σε περίπτωση που έχει κολλήσει κάποιον τύπο του ιού.

Image by Freepik

Γιατί είναι σημαντικό να εμβολιάζονται και τα αγόρια κατά του HPV;

Έχει επικρατήσει στη χώρα μας, λανθασμένα, ότι το εμβόλιο για τον HPV αφορά μόνο «τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας» και έτσι φαίνεται ότι στοχεύει μόνο στα κορίτσια.

Το εμβόλιο πρέπει να αναφέρεται ως εμβόλιο για τον ιό των θηλωμάτων ή εμβόλιο για τον HPV, γιατί στην πραγματικότητα, ο ιός HPV είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση κονδυλωμάτων, αλλά και για καρκίνους και στα δύο φύλα. Με απλά λόγια, ο HPV προκαλεί καρκίνους στα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, τον στοματοφάρυγγα και τον τράχηλο και στα κορίτσια και στα αγόρια.

Μάλιστα, ο καρκίνος που προκαλεί ο HPV στον στοματοφάρυγγα στους άνδρες, όπως προκύπτει μέσα από μελέτες, φαίνεται να ξεπερνάει σε αριθμό τα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, σε πάρα πολλές χώρες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο.

Το όφελος που θα προκύψει από τον εμβολιασμό αγοριών και κοριτσιών θα είναι η μεγάλη μείωση όλων των τύπων καρκίνων αλλά και των κονδυλωμάτων, που οφείλονται στη λοίμωξη από τον HPV. Ο μαζικός εμβολιασμός και των αγοριών θα βοηθήσει στη δημιουργία της γνωστής μας πια «ανοσίας της αγέλης».

Ευάλωτοι οι έφηβοι στη χώρα μας

Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας και τα γεννητικά κονδυλώματα παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση σε νεαρές γυναίκες 16-25 ετών στη χώρα μας. Όσο πιο νωρίς ξεκινά η σεξουαλική δραστηριότητα, τόσο πιο νωρίς μπορεί να εμφανιστούν και τα νοσήματα από τον HPV.

Σε μελέτη από τον ελλαδικό χώρο σε κορίτσια 14-20 ετών σεξουαλικά δραστήρια, ο κίνδυνος λοίμωξης από HPV ήταν 6,5 φορές υψηλότερος στα κορίτσια έως 16 ετών.

Το ότι η Ελλάδα συμπεριλήφθηκε πολύ πρόσφατα στις χώρες όπου ο εμβολιασμός έναντι του HPV αποζημιώνεται και στα αγόρια είναι πολύ σημαντική εξέλιξη, καθώς θα τα προστατεύσει από τα γεννητικά κονδυλώματα και από μορφές καρκίνου, όπως αυτός του στοματοφάρυγγα και του πέους. Επιπλέον, εμβολιάζοντας τα αγόρια προστατεύονται έμμεσα και οι ερωτικοί τους σύντροφοι, εάν δεν έχουν εμβολιαστεί.

Image by Freepik

Στατιστικά στοιχεία για τον HPV και τους καρκίνους που προκαλεί, στην ΕΕ και στη χώρα μας

• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως.
• Ο HPV ευθύνεται για το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως.
• Περίπου 668.000 άνδρες και γυναίκες παγκοσμίως διαγιγνώσκονται με καρκίνους που σχετίζονται με τον HPV κάθε χρόνο
• 53.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου από HPV καταγράφονται κάθε χρόνο στην ΕΕ.
• Πάνω από 20% των αγοριών μολύνεται από τουλάχιστον έναν γνωστό τύπο HPV.
• Ο HPV στους άνδρες ευθύνεται για περίπου 10.000 περιστατικά καρκίνων και περίπου 390.000 περιπτώσεις πρωκτογεννητικών κονδυλωμάτων στην Ευρώπη.
• Kαρκίνος πρωκτού 88%: Ο ετήσιος αριθμός νέων περιστατικών στην Ευρώπη, οφειλόμενων στα στελέχη που καλύπτει το 9δύναμο εμβόλιο, υπολογίζεται στα 6.137 άτομα (θήλεις: 3.834 – άρρενες: 2.303).
• Καρκίνος του πέους 30%-45%.
• Τα πρωκτογεννητικά κονδυλώματα είναι πολύ συχνά. 700.000-800.000 νέες περιπτώσεις ετησίως πανευρωπαϊκά (και στα δύο φύλα), εκ των οποίων το 90% εκτιμάται ότι οφείλεται στους τύπους HPV 6 και 11.
• Καρκίνος κεφαλής και τραχήλου 20%-40%, προσβάλλοντας σε παγκόσμια κλίμακα κυρίως (60%) την περιοχή του στοματοφάρυγγα.

Τα δεδομένα για την Ελλάδα

• Κάθε χρόνο έχουμε περίπου 697 νέα περιστατικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
• Από αυτά, περίπου τα 282 πεθαίνουν.
• Είναι η 3^η πιο συχνή αιτία θανάτου στις γυναίκες 15-44 ετών.

Με πληροφορίες από: vaccination-info.eu και kathimerini.gr