Νέα τραπεζική κρίση: Τα ραντεβού της Νουί με τους τραπεζίτες

Οι ελληνικές τράπεζες χτυπούν ξανά την πόρτα του ELA, τα κόκκινα δάνεια παραμένουν γόρδιος δεσμός, η κυβέρνηση τηρεί σιγή ιχθύος για τα capital controls και η ελληνική οικονομία εξελίσσεται εκ νέου σε ζώνη υψηλού κινδύνου...  Αυτά είναι τα δεδομένα ενώ ο ορίζοντας για το κλείσιμο της β' αξιολόγησης είναι άγνωστος. Οχι όμως και οι κίνδυνοι κυρίως για το τραπεζικό σύστημα.     

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που προκύπτουν από την καθυστέρηση ολοκλήρωσης της αξιολόγησης είναι η εκροή των καταθέσεων που προκαλεί κραδασμούς στις τράπεζες.  Η πιο σαφής ένδειξη αυτού του προβλήματος αποτελεί η αύξηση του ELA κατά 300 εκατ. ευρώ το Φεβρουάριο, μια κίνηση περισσότερο συμβολική παρά ουσιαστική που όμως αναδεικνύει το πρόβλημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ η μείωση των τραπεζικών καταθέσεων ξεπέρασε το 1,5 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο και συνεχίστηκε τον Φεβρουάριο. Κι αυτό ενώ τόσο ο διοικητής της Τράπεζας Γιάννης Στουρνάρας όσο και η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, δήλωναν πως η κλεψύδρα αδειάζει.

Οι τραπεζίτες έχουν προειδοποιήσει σε όλους τους τόνους πως οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης προκαλούν ζημιά στο τραπεζικό σύστημα. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις μειώνουν τις καταθέσεις τους, υπό τον φόβο ατυχήματος ενώ τα κόκκινα δάνεια, μένουν στο συρτάρι.

Η ανάπτυξη και τα κόκκινα δάνεια 

Σύμφωνα με πληροφορίες η ανάπτυξη της τάξης του 2,7% το 2017 είναι άπιαστος στόχος με το 1,5% να φαντάζει ως πιο ρεαλιστικός. Αυτό όμως έχει δύο συνέπειες:

Πρώτον, τα κόκκινα δάνεια είναι αλληλένδετα με την ανάπτυξη. Τ​​α επιχειρηματικά «κόκκινα» δάνεια (60 δισ. ευρώ, 36%ΑΕΠ) υπογραμμίζουν τον κίνδυνο να κλείσουν περισσότερες επιχειρήσεις, βυθίζοντας την οικονομία σε υστέρηση και απομακρύνοντας πολύ την ανάπτυξη.  Το υψηλό ποσοστό (50%) των «κόκκινων» δανείων συμβάλλει στη στενότητα τραπεζικής ρευστότητας.

Δεύτερον, οι τράπεζες αποκλείεται να αυξήσουν την ρευστότητα γεγονός που θα αυξήσει τα κόκκινα δάνεια.

Με αυτά τα δεδομένα είναι αμφίβολο αν μπορεί να πιαστεί ο επιχειρησιακός στόχος που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2016 σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ): Για την περίοδο Ιουνίου 2016-Δεκεμβρίου 2019 οι τέσσερις συστημικά σημαντικές τράπεζες θα πρέπει να προβούν σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά περίπου 38% (40 δισ. ευρώ). Η εν λόγω μείωση θα επιτευχθεί μέσω μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων και οριστικών διευθετήσεων, επιλεκτικών διαγραφών δανείων, ρευστοποίησης εξασφαλίσεων και πωλήσεων δανείων.

Εκροή καταθέσεων και capital controls 

Προ ημερών η Moody's σε ανάλυσή της είχε σημειώσει ότι ενδεχόμενη αύξηση του ELA για να αντισταθμιστεί η εκροή καταθέσεων θα αυξήσει τα κόστη χρηματοδότησης των τραπεζών και θα μειώσει την κερδοφορία, ενώ θα είναι καταστροφική σε ό,τι αφορά στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταθετών και την περαιτέρω χαλάρωση των capital controls.

Είναι εντυπωσιακό πάντως ότι τα  capital controls δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την κατάσταση στις ελληνικές τράπεζες φέρνοντας την αύξηση των καταθέσεων που ήλπιζε η κυβέρνηση. Οι εκροές στο πρώτο δίμηνο του έτους άγγιξαν τα 2,5 δισ ευρώ με τις καταθέσεις να αγγίζουν τα επίπεδα προ ευρώ. Τα νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μόνο τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 1 δις. ευρώ με την τάση αυτή να συνεχίζεται και τον Φεβρουάριο, ενώ ο πλήρης αντίκτυπος των καθυστερήσεων της αξιολόγησης θα φανεί τον Μάρτιο.

Η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από το μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας ( η οποία είναι πολύ πιο ακριβή από την χρηματοδότηση από την ΕΚΤ) αυξήθηκε κατά 300 εκατ. ευρώ μηνιαίως το Φεβρουάριο και στα 43,1 δισ. ευρώ από 42,8 δισ. ευρώ στο τέλος Ιανουαρίου.

Στα τέλη Ιανουαρίου οι τράπεζες είχαν καταφέρει να περιορίσουν την έκθεσή τους στον ELA κατά 900 εκατ. ευρώ από τον Δεκέμβριο ή κατά 2%. Σύμφωνα με τη Moody’s, η μείωση των καταθέσεων αποδίδεται κυρίως στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, που μείωσε την εμπιστοσύνη των καταθετών. 

Οι «έξι φάκελοι» που ανοίγει η Ντανιέλ Νουί

Η «σιδηρά κυρία» του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) Ντανιέλ Νουί βρίσκεται στην Αθήνα έχοντας στις βαλίτσες της «έξι φακέλους». Η κ Νουί που θα μείνει στην χώρα μας έως την Τετάρτη, θα έχει σειρά επαφών με την ηγεσία της Τράπεζας της Ελλάδος, τους επικεφαλής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και εκπροσώπους των τραπεζών. Βασικό θέμα της ατζέντας είναι τα «κόκκινα» δάνεια και η αντιμετώπισή τους από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Η δημιουργία νέων προβληματικών δανείων, που προσεγγίζουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, το πρώτο δίμηνο του 2017, προκάλεσαν δυσαρέσκεια στους ιθύνοντες του SSM, καθώς εκτιμούν ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν κάνει βήματα προς τα εμπρός, αναφορικά με την επίλυση του «καυτού» ζητήματος των «κόκκινων δανείων».

Οι εκκρεμότητες για τις οποίες αναμένεται να επιμείνει η κ. Νουί είναι:

• Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον νόμο Σταθάκη για την ενεργή διαχείριση των κόκκινων δανείων. Καθυστέρηση που έχει φρενάρει την παροχή αδειών στις εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων.
•  Οι αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου που αφορούν στα φορολογικά κίνητρα για τις διαγραφές δανείων.
•  Η ψήφιση του εξωδικαστικού, κυρίως η ανάγκη επίσπευσης της λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, στην οποία θα υποβάλλονται οι αιτήσεις για ένταξη στον μηχανισμό.
•  Η εφαρμογή των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, μέσω της αλλαγής στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
•  Η επίσπευση της πώλησης κόκκινων καταναλωτικών δανείων από τις τράπεζες.
•  Η επιθετικότερη ρύθμιση δανείων σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.