Τα λουκέτα του 2013 στην Ηλεία στοιχειώνουν την επιχειρηματικότητα

500 επιχειρήσεις "θυσία" στο μνημόνιο - Περισσότερες πλέον οι διαγραφές από τις εγγραφές στο ΕπιμελητήριοΤου Χρήστου Βορλόκα
Ένα αρνητικό ισοζύγιο ανάμεσα στις επιχειρήσεις που ανοίγουν και σ’ εκείνες που κλείνουν καταγράφεται στο νομό μέσα στην τελευταία «μνημονιακή» τετραετία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Επιμελητηρίου Ηλείας. Οι επιχειρήσεις που κλείνουν είναι πλέον σταθερά περισσότερες από εκείνες που ανοίγουν, γεγονός που φανερώνει ότι η οικονομική δυσπραγία έχει παγιωθεί σ’ ένα νομό με τεράστια αναπτυξιακά προβλήματα και «ανοιχτές πληγές» στον κοινωνικό του ιστό.

Ακόμη και μέσα στο 2013, που υποτίθεται ότι με τα περί πρωτογενούς πλεονάσματος άρχισε να διαφαίνεται κάποιο φως στην άκρη του δημοσιονομικού τούνελ, αν και υπήρξαν κάποια ισχνά μέτρα ανακούφισης, όπως η μείωση του ΦΠΑ στις επιχειρήσεις εστίασης, τα πράγματα δεν δείχνουν καλύτερα. Οι επιχειρήσεις που έκλεισαν στην Ηλεία μέσα στη χρονιά που σε λίγο φεύγει είναι 24 περισσότερες από εκείνες που άνοιξαν. Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στους κλάδους των υπηρεσιών (καφετέριες, εστιατόρια κλπ) και της μεταποίησης (π.χ. επιχειρήσεις τυποποίησης αγροτικών προϊόντων), σχετική σταθερότητα δείχνει ο κλάδος του τουρισμού (ενοικιαζόμενα δωμάτια – τουριστικά γραφεία) ενώ τα λιγότερα «λουκέτα» φαίνεται να απαριθμεί το εμπόριο.

Μέσα σ’ αυτή τη δύσκολη πενταετία είναι αξιοσημείωτη η προσπάθεια πολλών Ηλείων, κόντρα στις αντίξοες οικονομικές συνθήκες, να δοκιμάσουν την τύχη τους στην επιχειρηματικότητα, αφού κατά μέσο όρο ανοίγουν κάθε χρόνο γύρω στις 450 νέες επιχειρήσεις σε όλο το νομό. Δυστυχώς, άλλες τόσες και κατά τι περισσότερες είναι οι επιχειρήσεις που βάζουν λουκέτο, μη αντέχοντας το τεράστιο κόστος συντήρησης, όπως έχει διαμορφωθεί με τα σκληρά μνημονιακά μέτρα των τελευταίων χρόνων.  

Οι αριθμοί και η πραγματικότητα
Το 2009 ήταν έτος εκκαθάρισης του μητρώου, έτσι από τα στοιχεία του Επιμελητηρίου φαίνονται υπερτριπλάσιες οι επιχειρήσεις που κλείνουν και δεν δίνουν μια σαφή εικόνα για το πραγματικό «ισοζύγιο» εγγραφών – διαγραφών μελών.

Το 2010 που αρχίζει να γίνεται αισθητό το μεγάλο πρόβλημα της ύφεσης, οι εγγραφές στο Επιμελητήριο Ηλείας είναι 507 και οι διαγραφές 526. Το 2011 έχουμε 434 εγγραφές και 450 διαγραφές, το 2012 οι εγγραφές είναι 450 αλλά οι διαγραφές εκτινάσσονται στις 512 και το 2013 (μέχρι σήμερα) οι εγγραφές είναι 458 και οι διαγραφές 482. Σε όλες αυτές τις ετήσιες αναφορές οι διαγραφές μελών, συνεπεία του τερματισμού της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, είναι σταθερά περισσότερες από τις εγγραφές. Τα πλήρη στοιχεία ανά κατηγορία επιχειρήσεων εμφανίζονται συνοπτικά στον πίνακα 1.

Για την προσέγγιση και αξιολόγηση των στοιχείων ο διευθυντής του Επιμελητηρίου Γιάννης Αντωνόπουλος δήλωσε στην «Πρωινή» ότι, αν και επίσημα καταγεγραμμένα, τα στοιχεία είναι ενδεικτικά και αποτυπώνουν την πραγματικότητα, η οποία όμως ενδέχεται να είναι ακόμη πιο δραματική: «Κάθε νέος επιχειρηματίας είναι υποχρεωτικό να εγγραφεί στο Επιμελητήριο ώστε να ξεκινήσει την επιχειρηματική δραστηριότητά του. Αυτό σημαίνει ότι οι εγγραφές που γίνονται κάθε χρόνο αποτυπώνουν τον πραγματικό αριθμό των νέων επιχειρήσεων.

Όταν όμως κάποιος κλείσει την επιχείρησή του, συνήθως δεν σπεύδει άμεσα να διαγραφεί από το Επιμελητήριο. Έτσι, είναι βέβαιο ότι υπάρχουν αρκετοί επιχειρηματίες που έχοντας βάλει λουκέτο, δεν προσήλθαν για να δηλώσουν διακοπή και στα στοιχεία μας εμφανίζονται ως ενεργοί επιχειρηματίες. Συνήθως οι περισσότεροι διαγράφονται κατά την επόμενη εκκαθάριση του μητρώου».

Σύμφωνα με το μητρώο επιχειρήσεων του Επιμελητηρίου Ηλείας, στο νομό αυτή τη στιγμή φαίνεται να λειτουργούν συνολικά 13.648 επιχειρήσεις. Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Αντωνόπουλος, οι πραγματικά ενεργές επιχειρήσεις δεν είναι περισσότερες από 9.000. Αν σ’ αυτό τον αριθμό υπολογίσουμε ότι περίπου 500 επιχειρήσεις ετησίως κλείνουν, το επίσημο ποσοστό των λουκέτων ανέρχεται στο 5,5% περίπου. Το εκτιμώμενο πραγματικό ποσοστό βέβαια υπολογίζεται ότι είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, αν θα γινόταν τώρα η εκκαθάριση μητρώου.

«Ο θάνατος του εμποράκου»
Μια αντιπροσωπευτική εικόνα της κατάστασης μπορεί εύκολα να αποκτήσει κανείς με μια απλή βόλτα σε κάποιους κεντρικούς δρόμους στην αγορά της πρωτεύουσας του νομού, του Πύργου. Σε κάποια από τα κλειστά εδώ και μήνες μαγαζιά, λογαριασμοί της ΔΕΗ συσσωρευμένοι κάτω από τη τζαμαρία φανερώνουν τη δραματική κατάσταση του πρώην ιδιοκτήτη που αδυνατεί να τους πληρώσει και τους αφήνει εκεί. Ενδεικτικό είναι ότι στην οδό Ερμού, έναν από τους παραδοσιακά εμπορικότερους δρόμους του Πύργου, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 39 καταστήματα κλειστά! Αντίστοιχα, στην μικρότερη αλλά επίσης κεντρική οδό Γερμανού, τα κλειστά καταστήματα ανέρχονται σε 22.

Η κατάσταση βέβαια σε μη κεντρικούς δρόμους της πόλης είναι απογοητευτική, αφού τα κλειστά μαγαζιά πληθαίνουν. Στην οδό Αιόλου του Πύργου, έναν δρόμο που δεν είναι ιδιαίτερα κεντρικός, από τα 20 καταστήματα που υπάρχουν εκεί τα 7 είναι κλειστά. Δεν πρέπει ασφαλώς να ξεχνάμε ότι διανύουμε και περίοδο εορτών, όπου συνηθίζεται πάντα να ανοίγουν καινούρια καταστήματα, προσδοκώντας στην αναμενόμενη αύξηση της αγοραστικής τάσης των καταναλωτών. Αν δεν υπήρχαν και τα καταστήματα αυτά, η εικόνα της αγοράς θα ήταν πιο ερημική.

Για τα καταστήματα που φαίνεται να έχουν «ευδοκιμήσει» και να αντέχουν στην κρίση τα φαινόμενα δεν πρέπει να μας απατούν. Στην πλειοψηφία τους οι ιδιοκτήτες αυτών των καταστημάτων προσπαθούν να τα κρατήσουν «με νύχια και με δόντια» ανοιχτά, έστω και με πενιχρές εισπράξεις που να διασφαλίζουν οριακά τη βιωσιμότητά τους. Φόροι, τέλη, ασφαλιστικές εισφορές, δόσεις δανείων, πάγια και λογαριασμοί παντός είδους εκμηδενίζουν τα κέρδη και οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων αυτών απλά προσπαθούν να τα κρατήσουν ανοιχτά προσδοκώντας κάποια καλύτερη προοπτική στην οικονομική κατάσταση της χώρας. Στις περιπτώσεις αυτές οι καταστηματάρχες έχουν εκμηδενίσει ή μειώσει στο ελάχιστο το προσωπικό τους προκειμένου να μείνει κάτι στο ταμείο, έτσι οι θέσεις εργασίας είναι η σημαντικότερη από τις παράπλευρες απώλειες στο «Βατερλό» της επιχειρηματικότητας.

Μόνη ελπίδα για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες του νομού είναι η πολυπόθητη ανάκαμψη, η παροχή κινήτρων στην αγορά, η επάνοδος της ρευστότητας, ζητούμενα που είναι αμφίβολο αν θα μπορέσουν να γίνουν πράξη μέσα στο γενικό κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας που διέπει την Ελληνική οικονομία.