Παρασκευόπουλος: Ζητά συστράτευση στο θέμα των σκουπιδιών

Μάκης Παρασκευόπουλος στο Λάτσειο. Διαβάστε τι ανέφερε στη συνέντευξη Τύπου ο κ. Παρασκευόπουλος:

«Την περασμένη Παρασκευή, 5/10/2012, λόγω της κρίσης και του αδιεξόδου  που είχε δημιουργηθεί στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και συνακόλουθα της άμεσης απειλής για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον, ζήτησα την κήρυξη των δήμων Πύργου και Αρχαίας Ολυμπίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Επί είκοσι μέρες οι δύο δήμοι είχαν μείνει χωρίς νόμιμο χώρο διάθεσης των απορριμμάτων τους με αποτέλεσμα τη δημιουργία ασφυκτικής κατάστασης και ταλαιπωρίας των πολιτών. Με την κήρυξη της κατάστασης ανάγκης ρίξαμε στη μάχη της αποκομιδής και του καθαρισμού όλα τα απορριμματοφόρα, φορτηγά και μηχανήματα του δήμου επανδρωμένα με 50 και πλέον εργάτες που με πραγματική αυτοθυσία δούλεψαν ασταμάτητα και ήδη, σε μια με δύο ημέρες, τίποτε δεν θα θυμίζει τον εφιάλτη που ζήσαμε.

Ωστόσο η κρίση στη διαχείριση των απορριμμάτων ανέδειξε για μια ακόμη φορά το πρόβλημα. Ένα πρόβλημα σε πολλά επίπεδα, πολιτικό, αυτοδιοικητικό, κυβερνητικό, και εν τέλει κοινωνικό, που μαρτυρεί τις ολιγωρίες, τις υστερήσεις και τις αγκυλώσεις δεκαετιών ενός συστήματος που αρνείται πεισματικά να αντιμετωπίσει τα αυτονόητα.
Όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλους σχεδόν τους τομείς της οργάνωσης του νεοελληνικού κράτους.

Είναι αυτονόητο ότι αναλαμβάνουμε, χωρίς περιστροφές, το μερίδιο της όποιας πολιτικής ευθύνης μας αναλογεί. Αλλά η συζήτηση αυτή θα αποκτήσει ουσιαστικό νόημα εάν κατανοήσουμε και προσδιορίσουμε τις ακριβείς και πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος.

Εκατοντάδες δήμοι στη χώρα μας, ανάμεσα σ αυτούς η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, η Καλαμάτα και όλοι σχεδόν οι δήμοι της Πελοποννήσου, αντιμετωπίζουν κάθε τόσο το ίδιο πρόβλημα και σε πολύ μεγαλύτερη ένταση.

Ο νομός Ηλείας και πάρα πολλοί άλλοι νομοί, με ευθύνη του κράτους, της αυτοδιοίκησης αλλά και των τοπικών κοινωνιών κατά τις δεκαετίες που πέρασαν, δεν κατάφερε να εξοπλιστεί με έναν τουλάχιστον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, έτσι ώστε μέχρις ότου αποκτηθεί ο ολοκληρωμένος τρόπος διαχείρισης, να αποφεύγονται παρόμοιες κρίσεις.

Από το 2005 ισχύει, με ισχύ νόμου, ο ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων) για την Δυτική Ελλάδα. Για το νομό Ηλείας ο ΠΕΣΔΑ προβλέπει αποκλειστικά τη δημιουργία εργοστασίου διαχείρισης και ΧΥΤΥ, από κοινού για όλους τους δήμους του νομού, που έχουν ήδη χωροθετηθεί στη θέση Τριανταφυλλιά των δήμων Ηλιδας και Πύργου.

Αυτό, με απλά λόγια, σημαίνει ότι ο δήμος Πύργου, όπως και οι άλλοι δήμοι του νομού, ήταν υποχρεωμένος να συμπορευτεί με όλους τα άλλους δήμους από κοινού για την ολοκληρωμένη διαχείριση, χωρίς να έχει προβλευτεί δυνατότητα χωριστής διαχείρισης .
Έτσι, την 1/1/2007, οπότε ανέλαβε η δική μας δημοτική αρχή, βρεθήκαμε μπροστά στο απόλυτο νομικό και τεχνικό αδιέξοδο. Οι ΧΑΔΑ (χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης), δηλαδή οι χωματερές, είχαν απαγορευτεί αυστηρά από την Ε.Ε. ήδη από το 2003 και η λειτουργία τους επέφερε πρόστιμα 36.000 € την ημέρα. Ο δήμος Πύργου εξυπηρετείτο μέχρι τότε από τον παράνομο ΧΑΔΑ στη Αγγινάρα που είχε δημιουργηθεί για λόγους ανάγκης το 2004 και ήδη την 1/1/2007 ήταν κορεσμένος.

Αναζητήσαμε, από την πρώτη στιγμή μια, οποιαδήποτε άλλη λύση ανάγκης. Βρήκαμε παντού κλειστές πόρτες και τις τοπικές κοινωνίες εχθρικές. Την 1/5/2009 ο ΧΑΔΑ στην Αγγινάρα έκλεισε οριστικά. Τα σκουπίδια έμειναν στους δρόμους για έναν ολόκληρο μήνα. Ζήτησα με επιστολές μου από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου μέχρι τον Πρωθυπουργό και τον Περιφερειάρχη την κήρυξη του δήμου σε κατάσταση ανάγκης. Ουδείς απάντησε. Τελικά δήμος από άλλο νομό δέχθηκε να πάρει τα σκουπίδια μας, προσωρινά, στον δικό του ΧΥΤΑ.

Βλέπετε στην Αιτωλοακαρνανία διέθεταν ήδη τρεις ΧΥΤΑ. Τελικά το Υπουργείο Εσωτερικών, λόγω και του ειδικού βάρους της Αρχαίας Ολυμπίας που αντιμετώπιζε το ίδιο αδιέξοδο, μας υπέδειξε ως μοναδική,  προσωρινή λύση τη δεματοποίηση. Προμηθευτήκαμε συγκρότημα δεματοποίησης με διεθνή διαγωνισμό υπό την εποπτεία και τη χρηματοδότηση του Υπουργείου, με την υποχρέωση να δεματοποιούμε και τα απορρίμματα της Αρχ.Ολυμπίας.

Εγκαταστήσαμε το συγκρότημα δεματοποίησης στη θέση Ποτόκι μετά από επίπονες και αγωνιώδεις προσπάθειες να βρούμε πιο απομακρυσμένο και πιο κατάλληλο χώρο και μετά από δύο άγονους διαγωνισμούς. Όπου αναζητούσαμε χώρο, εκτός από τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς περιορισμούς αντιμετωπίζαμε την άρνηση των τοπικών κοινωνιών.

Οι περιβαλλοντικοί όροι για το Ποτόκι έληξαν στα δύο χρόνια και λόγω της κατάστασης ανάγκης πήραμε δύο εξάμηνες παρατάσεις. Η δεματοποίηση σίγουρα δεν αποτελεί λύση, αποτελεί όμως τη μοναδική προσωρινή λύση στο αδιέξοδο. Αφού δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε δικό μας ΧΥΤΑ, αφού απαγορεύεται η δημιουργία νέας χωματερής, αφού κανείς άλλος δεν δέχεται να πάρει τα σκουπίδια μας, η μόνη επιλογή είναι η αποθήκευση με τη δεματοποίηση. Η άλλη είναι να μείνουν τα σκουπίδια στους δρόμους.
Με τη δεματοποίηση στο Ποτόκι, παρά τις όποιες οχλήσεις, η πόλη επιβίωσε για τρία χρόνια.

Από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας του, αρχίσαμε να αναζητούμε το νέο χώρο για την μεταφορά του, όταν θα έληγαν οι περιβαλλοντικοί όροι.Η μια μετά την άλλη, όποια έκταση βρίσκαμε αποκλειόταν, είτε λόγω της αυστηρότητας των περιβαλλοντικών περιορισμών, είτε λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών. Μας προσάπτουν ότι δεν φροντίσαμε να βρούμε έγκαιρα, νέο κατάλληλο χώρο για τον δεματοποιητή. Και αν πραγματικά, υπό τις συνθήκες αυτές δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί;

Μήπως τελικά η βασική ευθύνη ανήκει σε αυτούς που όταν μπορούσαν, δεν προσπάθησαν; Και στο κράτος, που ενώ έβλεπε τις απαγορεύσεις της Ε.Ε. να πλησιάζουν, άφησε το πρόβλημα στη τύχη του, χωρίς να πάρει εφαρμόσιμα μέτρα για το αδιέξοδο; Και στο κράτος που ενώ οι δήμοι συμφωνούσαν, σχεδίαζαν και προχωρούσαν, καθυστερούσε με τις υπηρεσίες του την υλοποίηση των σχεδίων για την ολοκληρωμένη διαχείριση; Τέσσερα ολόκληρα χρόνια αρνούνταν το Υπουργείο Πολιτισμού να ανάψει το πράσινο φως για την Τριανταφυλλιά.

Στην ατέρμονη αυτή διαδικασία της αναζήτησης κατάλληλου χώρου για την διαχείριση των απορριμμάτων, ο πολίτης θα πρέπει να καταλάβει ότι ο δήμος δεν έχει αποφασιστική αρμοδιότητα, αλλά μια ακρωτηριασμένη αρμοδιότητα. Η υποχρέωση διαχείρισης των απορριμμάτων έχει μεταφερθεί στους δήμους, αλλά οι δήμοι δεν έχουν την αρμοδιότητα να χωροθετούν και να αποφασίζουν για τον τρόπο και τον τόπο της διαχείρισης. Όλα τελούν υπό την έγκριση άλλων υπηρεσιών του κράτους ή του δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης, γεγονός που ακρωτηριάζει τη δυνατότητα και την ικανότητα των δήμων να δράσουν αποτελεσματικά.

Κι αυτό γιατί η στρεβλή δομή της διοίκησης δεν έχει μπορέσει να δημιουργήσει ένα μοντέλο συνεργασίας της αυτοδιοίκησης και του κράτους, ως ισότιμων φορέων εξουσίας, όπου αυτοδιοίκηση A'  και B' βαθμού και κεντρική κυβέρνηση θα συνεργάζονται με γνώμονα την εξυπηρέτηση και την προστασία της κοινωνίας.

Από το 2008, σε πολύ δύσκολες συνθήκες, δημιουργήσαμε τον τομέα της ανακύκλωσης και αναπτύξαμε 400 μπλε κάδους σε 1300 συμβατικούς. Αν και είχαμε εξαγγείλει πρόγραμμα εναλλακτικών μορφών διαχείρισης δεν μπορέσαμε να το υλοποιήσουμε μέσα στα αδιέξοδα και τον κυκεώνα των χρεών και της οικονομικής κρίσης. Όποιος είναι έξω από το χορό πολλά τραγούδια λέει.

Την 1/1/2007 ο δήμος Πύργου βγήκε από την απομόνωση και δουλέψαμε μεθοδικά με τους άλλους δήμους του νομού για το κοινό εργοστάσιο. Και με την δική μας συμβολή και το ειδικό βάρος της πρωτεύουσας, καταφέραμε να είμαστε σήμερα πολύ κοντά στο στόχο.

Ξεπεράσαμε όλα τα προβλήματα και τις αγκυλώσεις δεκαετιών και είμαστε από τους πρώτους νομούς που τους επόμενους μήνες θα δημοπρατήσουμε το εργοστάσιο διαχείρισης στερεών αποβλήτων με παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην Τριανταφυλλιά του δήμου Ηλιδας και του δήμου Πύργου. Σε δύο περίπου χρόνια ο νομός μας και ο δήμος μας θα περάσουν στη νέα εποχή, χωρίς τον εφιάλτη των σκουπιδιών. Καταφέραμε να επιβιώσουμε στα αδιέξοδα και να συμμετέχουμε στην κοινή πορεία για το μέλλον. Γι αυτό θα κριθούμε.

Σήμερα, μετά τη πρόσφατη κρίση, έχουμε όλοι την ευκαιρία να προβληματιστούμε με νηφαλιότητα και ψυχραιμία. Όταν σχεδόν παντού οι δήμοι θάβουν ανενόχλητα σε πριν από καιρό ληγμένες χωματερές, γιατί στοχοποιείται με τόσο πείσμα ο δήμος Πύργου και η δημοτική του αρχή; Κι όλοι εμείς, που ταλαιπωρηθήκαμε, αγανακτήσαμε και οργιστήκαμε από τους σωρούς των σκουπιδιών τι θέση θα πάρουμε όταν έρθει η ώρα να οριστεί ο νέος χώρος αποθήκευσης των δεμάτων;

Και οι ίδιοι πάλι εμείς θα συνεχίσουμε να παράγουμε διπλάσια από τον παραδεκτό μέσο όρο απορρίμματα; Θα συνεχίσουμε να γεμίζουμε τους κάδους με κλαδιά, με μπάζα, με ψόφια ζώα, αδιαφορώντας αν με τη συμπεριφορά μας δυσκολεύουμε τη διαχείριση του προβλήματος; Μήπως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε ότι κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί χωρίς κατανόηση, ανοχή και συνεργασία.

Η κρίση μας έδωσε την ευκαιρία να καταλάβουμε  ότι η διαχείριση των σκουπιδιών και κυρίως το αδιέξοδο δεν απλά πρόβλημα του δήμου, της δημοτικής αρχής ή του δήμαρχου. Το πρόβλημα είναι του κράτους και της κοινωνικής οργάνωσης. Με τη λογική αυτή, οι συναρμόδιοι φορείς, ο δήμος, η περιφέρεια, η αποκεντρωμένη διοίκηση  και η  κεντρική κυβέρνηση με τις υπηρεσίες περιβάλλοντος, και τέλος η ίδια η κοινωνία, θα πρέπει στην κυριολεξία να στρατευτούν  για να  βρεθεί λύση στο αδιέξοδο.

Στη διάρκεια της τρίμηνης κατάστασης  ανάγκης ο δήμος θα επισπεύσει την αδειοδότηση των νέων χώρων για την προσωρινή αποθήκευση. Απευθύνω δημόσια έκκληση προς όλους τους συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες να   συνεργαστούν με γνώμονα την ανάγκη άρσης του αδιεξόδου. Η κοινωνική οργάνωση και οι νόμοι υπάρχουν για να υπηρετείται και να διευκολύνεται η επιβίωση της κοινωνίας και όχι, σε περιόδους κρίσης, να  διογκώνονται τα αδιέξοδα.

Τέλος θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους συνετέλεσαν  στην αποδοχή του αιτήματος του δήμου και την άμεση κήρυξη της κατάστασης ανάγκης. Τον αντιπεριφερειάρχη κ. Λάμπη Καφύρα, τον Περιφερειάρχη Απόστολο Κατσιφάρα. Τον Γενικό Γραμματέα  Πολιτικής Προστασίας Πάτροκλο Γεωργιάδη και τους Υπουργούς Περιβάλλοντος  κ. Λιβιεράτο και Καλαφάτη».