Τελική αποτίμηση Λέκκα και Π.Ε. Ηλείας για τις κατολισθήσεις - Εξαιρετικά επικίνδυνα τα φαινόμενα

Την Κυριακή 05-02-2012 ξέσπασαν ισχυρότατες καταιγίδες στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας. Συνολικά σε περίπου οχτώ (8) ώρες καταγράφηκαν 177,8

και 153,0 χιλιοστά βροχής στους μετεωρολογικούς σταθμούς Πύργου και Ωλένης αντίστοιχα.

Αποτέλεσμα των παραπάνω ακραίων καιρικών φαινόμενων, ήταν να προκληθούν εκτεταμένες πλημμύρες στην πόλη του Πύργου, σε δεκάδες οικισμούς και σε παραποτάμιες περιοχές, καθώς και η εκδήλωση σοβαρών κατολισθητικών φαινόμενων τόσο εντός οικισμών όσο και στο σύνολο σχεδόν του οδικού δικτύου της Π.Ε. Ηλείας.

Για την ενδελεχέστερη μελέτη και διαχείριση των παραπάνω φυσικών καταστροφών, κλιμάκιο του Εργαστηρίου Μελέτης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αποτελούμενο από τον Καθηγητή Λέκκα Ευθύμιο και τους γεωλόγους Φίλη Χρήστο και Παπασπυρόπουλο Κωνσταντίνο, πραγματοποίησε αυτοψία στις πληγείσες περιοχές από τις 11-02-2012 έως τις 12-02-2012 σε συνεργασία και συνοδευόμενο από τις περιφερειακές και δημοτικές αρχές.

Αυτοψία πραγματοποιήθηκε στις εθνικές οδούς Πύργου - Τρίπολης, στο τμήμα της περιμετρικής οδού Αρχαίας Ολυμπίας, και Κρεστένων - Ανδρίτσαινας, καθώς και στον επαρχιακό οδικό άξονα Φανάρι - Βρεστό - Μίνθη - Χρυσοχώρι - Αρήνη - Ζαχάρω.
Στην περιμετρική οδό της Αρχαίας Ολυμπίας διαπιστώθηκαν δύο θέσεις με σοβαρά κατολισθητικά προβλήματα. Η πρώτη και πλέον επικίνδυνη εντοπίζεται μεταξύ του τούνελ «Πέλοψ» και της διασταύρωσης Κοσκινά, ενώ η δεύτερη στην έξοδο του τούνελ «Εκεχειρία» προς Τρίπολη.

Ιδιαίτερα σημαντικά και επικίνδυνα είναι τα κατολισθητικά φαινόμενα στην εθνική οδό Κρεστένων - Ανδρίτσαινας. Μεγάλης επιφάνειας ολίσθησης κατολίσθηση εκδηλώθηκε πριν τη γέφυρα του χειμάρρου Τσεμπερούλα με αποτέλεσμα να καλυφθεί το σύνολο του καταστρώματος της ως άνω οδού, ενώ ογκόλιθος διαστάσεων περίπου 6,0x5,5x3,5 μέτρων, ευρισκόμενος παραπλεύρως της οδού εξαιτίας παλαιότερης κατολίσθησης, παρασύρθηκε από αυτή κλείνοντας τελείως το ρεύμα προς Κρέστενα.

Παρόμοια κατολισθητικά φαινόμενα αλλά μικρότερης κλίμακας διαπιστώθηκαν και στον επαρχιακό οδικό άξονα Φανάρι - Βρεστό - Μίνθη - Χρυσοχώρι - Αρήνη - Ζαχάρω, ενώ στην Τ.Κ. Βρεστού κατολισθητικά φαινόμενα έχουν εκδηλωθεί στην είσοδο του ομώνυμου οικισμού, χωρίς να επηρεάζουν οικίες προς το παρόν.

Υποχώρηση του τοιχίου αντιστήριξης σημειώθηκε στο βόρειο πρανές του χειμάρρου της Ζαχάρως, αμέσως κατάντη της γέφυρας προς Σχίνους επί της επαρχιακής οδού Αρήνης - Ζαχάρως, η οποία δημιούργησε εκτεταμένη υποσκαφή κάτω από το οδόστρωμα.

Τα παραπάνω φαινόμενα οφείλονται κατά κύριο λόγο στις έντονες μορφολογικές κλίσεις των πρανών, στην κακή αποστράγγισή τους, στις ομόρροπες κλίσεις πρανών και γεωλογικών σχηματισμών, στα μικρά μεγέθη των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών των γεωλογικών σχηματισμών, στην έντονη τεκτονική παραμόρφωση η οποία έχει κατακερματίσει τους σχηματισμούς και συνέβαλε στην επιπλέον μεγαλύτερη μείωση των τιμών των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών τους, στην έντονη διαφοροποίηση της λιθοστρωματογραφικής διάρθρωσης (εναλλαγές μαργών, ψαμμιτών, πηλιτών και ασβεστόλιθων), στη διαφορετική υδρογεωλογική συμπεριφορά των παραπάνω σχηματισμών και στην αποψίλωση των πρανών εξαιτίας των πυρκαγιών του 2007.

Οι ακραίες βροχοπτώσεις στην Π.Ε. Ηλείας (395,2 χιλιοστά βροχής έχουν καταγραφεί στο μετεωρολογικό σταθμό Πύργου από 01-02-2012 έως 14-02-2012) συνέβαλλαν τα μέγιστα στην εκδήλωση των έντονων κατολισθητικών φαινόμενων, καθώς όξυναν ακόμα περισσότερο τα ήδη μειωμένα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά του συνόλου σχεδόν των πρανών, όπως αυτά έχουν αναλυθεί παραπάνω.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε ενδεχόμενη συνέχιση των βροχοπτώσεων (ακραίων ή μη), καθώς θα αυξήσουν περαιτέρω τον κατολισθητικό κίνδυνο. Στην παρούσα φάση δε μπορούν να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κατολισθητικών φαινόμενων.

Παρόλα αυτά, απαιτείται ιδιαίτερη μέριμνα από τις τοπικές αρχές, ώστε να γίνεται καθημερινός προληπτικός έλεγχος των οδικών αξόνων για την έγκαιρη αναγνώριση τυχόν νέων σημείων εκδήλωσης τέτοιων φαινόμενων και την άμεση σήμανσή τους. Σε κάθε περίπτωση το Εργαστήριο Μελέτης και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών παρακολουθεί την εξέλιξη των φαινόμενων και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς της Π.Ε. Ηλείας.