Πανελλαδικές 2012: Οι απαντήσεις των θεμάτων από το φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης "Ανάλυση" (Νεοελληνική Λογοτεχνία)

Σε συνεργασία με το Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης Ανάλυση σας παραθέτουμε τις λύσεις των θεμάτων στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας - Θεωρητικής Κατεύθυνσης.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ – ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:

Α1. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ποιητικού έργου του Κ.Καβάφη είναι η ιδιαίτερη γλώσσα και το προσωπικό ύφος
•    Πεζολογικός τόνος: απουσία ομοιοκαταληξίας – άνισος αριθμός συλλαβών και άνισες στροφές – καθημερινό ύφος και λεξιλόγιο (κάπως, για λίγο)
•    Γλώσσα είναι ιδιότυπη: κράμα δημοτικής και καθαρεύουσας με λόγιους τύπους (πληγή και μαχαίρι# εις σε, ποιήσεως, εν φαντασία και λόγω)
•    Χρήση συμβόλων: α)Κομμαγηνή : κρατίδιο ΒΑ Συρίας, το 595 μ.Χ παρακμάζει, σύβολο φθοράς και παρακμής   β) «μαχαίρι» «πληγή»: συμβολίζει τον πόνο, την οδύνη και τη μελαγχολία από το πέρασμα του χρόνου

Β1.
 Τίτλος: είναι από τους εκτενέστερους, συνδέεται οργανικά με τον κορμό του ποιήματος, δημιοργεί ψευδοιστορικό πλαίσιο, ορίζοντας τον χώρο και το χρόνο όπου τοποθετείται η φανταστική μορφή του ποιητή Ιάσωνα Κλεάνδρου

Αναλυτική προσέγγιση κάθε όρου στον τίτλο:

«μελαγχολία»: ψυχική κατάσταση του δημιουργού η οποία αποτέλεσε και την ποιητική αφόρμηση
«του Ιάσωνος Κλεάνδρου»: φανταστικό, επινοημένο πρόσωπο, ανύπαρκτος ποιητής – λειτουργεί ως προσωπείο του Καβάφη (γιατί: ο Καβάφης έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον ποιητή του τίτλου: είναι και οι δύο ποιητές, βρίσκονται σε μεγάλη ηλικία, έντονο συναίσθημα μελαγχολίας, αποστροφή προς τα γηρατειά, εκτιμούν και υπηρετούν την ποιητική τέχνη)
Ετυμολογικά: Ιάσων: από την ίαση (συσχετισμός με το περιεχόμενο του ποιήματος) και Κλεάνδρου: από κλέος + ανήρ (αναγνωρισμένη ποιητική αξία)
«ποιητού» : ιδιότητα του υποκειμένου, πρόσωπο με πνευματικά ενδιαφέροντα και ευαισθησίες
«εν Κομμαγηνή» : χώρος , κρατίδιο ΒΑ Συρίας
«595 μ. Χ» : χρόνος – χρονολογία παρακμής και φθοράς, χάνεται από τη σφαίρα ελέγχου του ελληνικού κόσμου και πολιτισμού, κατάληψη από Άραβες

Σημείο στίξης: είναι η άνω τελεία μεταξύ χώρου και χρόνου, σκοπός: η ξεχωριστή προβολή και έμφαση στην έννοια της φθοράς
Γενικά: ο τίτλος διασφαλίζει το ιστορικό άλλοθι, δίνει διαχρονική αξία και καθολική ισχύ στο ποίημα και στόχος είναι η αποστασιοποίηση του Καβάφη από τον ποιητή του τίτλου

Β2.
 (Η ερώτηση είναι πανομοιότυπη με την ερώτηση 2 του σχολικού βιβλίου). Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής :
•    Στίχος 2: υπαλλαγή με την οποία αποδίδεται εμφατικά η φθοροποιός δύναμη του χρόνου
•    Στίχος 5 και 8: μεταφορά (φάρμακα) προβάλλεται η αναλγητική δύναμη της ποίησης, δίνονται συμβολικά τα μέσα της
•    Στίχος 6: υπερβατό που δηλώνει τον αναλγητικό ρόλο της ποίησης – πρόσκαιρη ανακούφιση – απόπειρες κατευνασμού του πόνου
•    Στίχος 4 και 8: προσωποποίηση που φανερώνει την εκτίμηση, τον σεβασμό του ποιητή προς την ποίηση αλλά δείχνει και την οικειότητά του προς την τέχνη της ποίησης-  προβάλλεται η ποίηση ως ανώτερη δύναμη, το ύφος καθίσταται υψηλό

Γ1. Διάγραμμα απάντησης:
•    Ο ποιητής καταφεύγει στη ποίηση επιδιώκοντας να απαλύνει τον πόνο των γηρατειών
•    Απευθύνεται σε αυτήν σαν να πρόκειται για μια προσωποποιημένη δύναμη ζητώντας τα θεραπευτικά της μέσα (φάρμακα)
•    Η ποίηση προσφέρει στον ποιητή την δυνατότητα να ξεφύγει από την καταθλιπτική πραγματικότητα και να καταφύγει στην «πόλη των ιδεών»
•    Το επίρρημα «κάπως»τονίζει εμφατικά την παροδική διάρκεια των φαρμάκων της ποίησης – ο ποιητής δεν έχει καμία ψευδαίσθηση, γνωρίζει ποια είναι η πραγματικότητα
•    Συστατικά στοιχεία της ποίησης είναι η Φαντασία και ο Λόγος
•    Φαντασία: η αναπαραστατική δύναμη – ανάκληση ευτυχισμένων στιγμών του παρελθόντος – δημιουργία εμπειρίας
•    Λόγος: η ικανότητα απόδοσης  των ιδεών – δίνει στα οράματα της φαντασίας μορφή, τα ερμηνεύει – η μετουσίωση της ποιητικής σύλληψης σε λέξεις και έννοιες

Δ1. ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ:
1.    Το πέρασμα του χρόνου, τα γηρατειά
•    Καβάφης: διαπιστώνει εξαρχής τη φθορά του χρόνου (στ.1-2)
•    Λειβαδίτης: «στην ηλικία μου χιονίζει, χιονίζει αδιάκοπα»
2.    η μελαγχολία και ο πόνος των ποιητών
•    Καβάφης: επανάληψη «είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι»
•    Λειβαδίτης: «κανείς δεν μπορεί να με βοηθήσει στον πόνο μου, είμαι εδώ ολομόναχος»
3.    η σχέση με την ποίηση
•    Καβάφης: η ποίηση είναι φάρμακο
•    Λειβαδίτης: η ποίηση είναι αλήθεια

    ΔΙΑΦΟΡΕΣ:
1.    Η λειτουργία της ποίησης:
•    Καβάφης: παροδική ίαση του πόνου από την θεραπευτική δύναμη της ποίησης
•    Λειβαδίτης:δεν μπορεί να βρει βοήθεια πουθενά

2.    ο καθολικός τόνος στον Καβάφη και ο προσωπικός τόνος στον Λειβαδίτη
•    Καβάφης: χρησιμοποιεί ως προσωπείο ένα φανταστικό πρόσωπο, αποστασιοποιείται, δίνει καθολική αξία στο ποίημα
•    Λειβαδίτης: άμεση αναφορά στον εαυτό του, προσωπικός τόνος («Αυτοβιογραφία» ο τίτλος του ποιήματος)  

Επιμέλεια απαντήσεων: Φρόσω Δαμασκοπούλου (φιλόλογος)

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΑΝΑΛΥΣΗ»