Γιατί κάθε Μεγάλη Παρασκευή ο ουρανός είναι μουντός;

Είναι το «κλάμα» της φύσης ή υπάρχει επιστημονική εξήγηση;

“Σήμερα μαύρος Ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα....” Ο πρώτος στίχος από το γνωστό σε όλους μας «Μοιρολόι της Παναγίας», έναν αφηγηματικό θρήνο σχετικό με την μαρτυρική πορεία και Σταύρωση του Χριστού μέσα από τον συναισθηματικό κόσμο της τραγικής Μάνας, ακούγεται μια μέρα που ως επί το πλείστον ο ουρανός είναι συννεφιασμένος. μουντός, ή και βροχερός. Την Μεγάλη Παρασκευή. Την  ημέρα που κλαίει ο Ουρανός. Που πέφτουν τα δάκρυα της Παναγίας… Μια ημέρα που η ατμόσφαιρα είναι πάντα «βαριά».

Τι συμβαίνει όμως πραγματικά; Είναι το κλάμα της Παναγίας; Ο θρήνος της φύσης για την Σταύρωση του Κυρίου; Η θλίψη τόσων εκατομμυρίων Χριστιανών ανά τον κόσμο «ενώνεται» με έναν μαγικό τρόπο και διοχετεύεται μια παράξενη ενέργεια στον ουρανό;

Ή μήπως υπάρχει επιστημονική εξήγηση για όλο αυτό; Είναι ένα μεταφυσικό φαινόμενο ή είναι μέρος των σεληνιακών φάσεων από το οποίο προκαλούνται βροχοπτώσεις και καιρική αναστάτωση;

Της Βίκυς Γκουγκουστάμου

Η πεποίθηση είναι μάλλον κοινή και ευρύτατα διαδεδομένη ανάμεσα στους Χριστιανούς: Τη Μεγάλη Εβδομάδα και ιδιαίτερα τη Μεγάλη Παρασκευή ο καιρός είναι μουντός ή βρέχει, υποδηλώνοντας τη θλίψη της Φύσης για τα Πάθη του Κυρίου. Και παρότι μερικές χρονιές ο καιρός «λοξοδρομεί» και βρέχει, για παράδειγμα, ανήμερα το Πάσχα ,ενώ η Μεγάλη Παρασκευή είναι ηλιόλουστη, το φαινόμενο είναι αρκετά συχνό, ώστε να επιβεβαιώνει στατιστικά αυτήν την άποψη.

Οι επιστήμονες έχουν δώσει τη δικής τους εξήγησή αλλά ο καθένας μπορεί να πιστέψει ότι τον κάνει να νιώθει καλύτερα... 

Πρόκειται για ένα «κλάμα» του ουρανού ή μήπως για μια «σύμπτωση» που οφείλεται σε φυσικά δεδομένα;

Το Πάσχα είναι κινητή εορτή και ο ορισμός της ημερομηνίας του εξαρτάται άμεσα από την πρώτη Πανσέληνο μετά την Εαρινή Ισημερία, η οποία πρακτικά γίνεται είτε στα τέλη Μαρτίου, είτε τον Απρίλιο. Αυτό ορίστηκε από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 330 μ Χ και τηρείται μέχρι σήμερα, με κάποιες λίγες εξαιρέσεις ή μια μικρή «ελαστικότητα».

Και ίσως το γιατί επελέγη αυτός ο τρόπος ορισμού να συνδέεται άμεσα με τις «βροχερές Μ. Παρασκευές».

Η συσχέτιση των Σεληνιακών φάσεων με τον καιρό είναι μια πολύ... παλιά ιστορία στην λαϊκή παράδοση, ωστόσο από τις αρχές της δεκαετίας του 60 οι επιστήμονες αποφάσισαν να αφιερώσουν κι εκείνοι περισσότερο χρόνο στην μελέτη αυτής της σχέσης. Έτσι, το 1962 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Sciense μια μελέτη τριών μετεωρολόγων (Μπράντλεϊ, Γούντμπερι και Μπράϊερ) σύμφωνα με την οποία υπάρχει μια σαφής Σεληνιακή περιοδικότητα στις «σοβαρές» βροχές.

Εξετάζοντας τα στοιχεία μιας πεντηκονταετίας, οι τρεις ερευνητές κατέληξαν ότι οι αιχμές των βροχοπτώσεων συμπίπτουν με την πρώτη και τρίτη εβδομάδα του κύκλου της Σελήνης και ιδιαίτερα στο διάστημα από 3 έως 5 ημέρες μετά την Νέα Σελήνη και την Πανσέληνο.

Στο ίδιο τεύχος του περιοδικού δημοσιεύθηκε και μια δεύτερη μελέτη δύο Νεοζηλανδών επιστημόνων (Άντερλεϊ και Μπόουεν), με παρεμφερή συμπεράσματα και την προσθήκη της υπόθεσης πως η έλξη της Σελήνης είναι πιθανόν να επηρεάζει την ποσότητα μετεωρητικής σκόνης που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα, συμμετέχοντας στην δημιουργία καταιγίδων. 

Μετά την Πανσέληνο «ανοίγουν» οι ουρανοί

Τις επόμενες δεκαετίες ακολούθησαν πολλές ακόμη σχετικές μελέτες που τελικά διαμόρφωσαν μια νέα μετεωρολογική πραγματικότητα «ανακαλύπτοντας» ξανά αυτό που ο λαός γνώριζε από παλιά. Ότι δηλαδή «μετά την Πανσέληνο, ανοίγουν οι ουρανοί».

Και βέβαια σε σχέση με την Μεγάλη Εβδομάδα η οποία «πέφτει» αμέσως μετά την Εαρινή Πανσέληνο, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι με βάση πλέον τα επιστημονικά δεδομένα συγκεντρώνει υψηλές πιθανότητες να είναι βροχερή.

Με βάση πάντως τα στοιχεία, η απάντηση κλίνει προς το δεύτερο.

Ο γνωστός μετεωρολόγος και αναπληρωτής Διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας  Θοδωρής Κολυδάς, σε παλαιότερο άρθρο του στο news247, εξηγεί τους επιστημονικούς λόγους που κρύβονται πίσω από αυτό το φαινόμενο:

Αναφέρει ότι το Πάσχα είναι κινητή εορτή και καθορίζεται από την πρώτη Πανσέληνο μετά την Εαρινή Ισημερία, η οποία πρακτικά γίνεται είτε στα τέλη Μαρτίου, είτε τον Απρίλιο. Η επιστήμη πλέον είναι βέβαιη πως ο καιρός επηρεάζεται από τις σεληνιακές φάσεις, μια αντίληψη που εγκαθιδρύθηκε σταδιακά στον επιστημονικό κόσμο από τις αρχές της δεκαετίας του 60 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Συγκεκριμένα, και όσον αφορά στις βροχές, το 1962 πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science μια έρευνα τριών μετεωρολόγων, στην οποία αποδεικνύουν πως υπάρχει μια σαφή Σεληνιακή περιοδικότητα στις «σοβαρές» βροχές.

Στην έρευνα αναφέρεται πως οι περισσότερες βροχοπτώσεις συμπίπτουν με την πρώτη και τρίτη εβδομάδα του κύκλου της Σελήνης και ιδιαίτερο στο διάστημα από 3 έως 5 ημέρες μετά τη Νέα Σελήνη και την Πανσέληνο. Παρόμοιες αναφορές γίνονται κι από άλλους επιστήμονες, με ορισμένους να δείχνουν πως η έλξη της Σελήνης είναι πολύ πιθανό να επηρεάζει την ποσότητα της μετεωρητικής σκόνης που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην δημιουργία καταιγίδων.

Οι έρευνες σχετικά με αυτή τη σύνδεση συνεχίζονται μέχρι και σήμερα και οι περισσότερες φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτό που ο λαός παρατηρούσε από παλιά: «Ότι δηλαδή μετά την Πανσέληνο, ο καιρός είναι αρκετά άστατος. Και βέβαια σε σχέση με τη Μεγάλη Εβδομάδα η οποία «πέφτει» αμέσως μετά την Εαρινή Πανσέληνο, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι με βάση πλέον και τα επιστημονικά δεδομένα συγκεντρώνονται υψηλές πιθανότητες ο καιρός να κυλά σε γενικές γραμμές με αρκετές βροχές», κλείνει λέγοντας ο κ. Κολυδάς.

Κεντρική φωτογραφία: freepik